វិធានការក្រៅផ្លូវតុលាការ
វិធានការក្រៅផ្លូវតុលាការ
វិធានការក្រៅផ្លូវតុលាការ មានន័យថា ជាវិធីដោះស្រាយ ឬគម្រោងដែលអនុវត្ត មិនមែនជាសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ ប៉ុន្តែជួយជាដំណោះស្រាយ ឬជាគម្រោងបន្ថែមពីលើសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការ ដើម្បីជូនជនរងគ្រោះឱ្យទទួលបានយុត្តិធម៌ក្នុងរូបភាពណាមួយ ទោះបីជាពួកគាត់បានចូលរួម ឬមិនបានចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តីនៅចំពោះមុខ អ.វ.ត.ក. ក៏ដោយ។
មានគម្រោងក្រៅផ្លូវតុលាការចំនួន ៤ ត្រូវបានអនុវត្ត មានដូចខាងក្រោម៖
០១២៣៤
គម្រោងការលើកកម្ពស់សមភាពយេនឌ័រ និងការបង្កើនសិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌សម្រាប់ ជនរងគ្រោះជាស្ត្រីដែលនៅមានជីវិត និងជនរងគ្រោះនៃអំពើហិង្សាយេនឌ័រ
គម្រោងនេះត្រូវបានអនុវត្ត ដោយផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ដោយសហការជាមួយនឹងអង្គការសុខភាពផ្លូវចិត្តឈ្មោះ អង្គការចិត្តសង្គមអន្តរវប្បធម៌ ។ គម្រោងនេះមានបួនផ្នែកសំខាន់ៗ៖
ការកសាងកន្លែងរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធជនរង គ្រោះនៅសារមន្ទីរទួលស្លែង
(រៀបចំឡើងដោយ អ.វ.ត.ក./ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ និងក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ)
មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាសន្តិភាពសហគមន៍ នៅ ក្រាំងតាចាន់ ខេត្តតាកែវ
(អង្គការយុវជនសន្តិភាព)
ការរៀបចំពិធីជួយព្យាបាលផ្លូវចិត្ត
(ជាគម្រោងធ្វើឡើងនៅតាមមូលដ្ឋាន)
ក.
សិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌ និងការចូលរួមរបស់ជនរងគ្រោះ៖
សិទ្ធិទទួលបានយុត្តិធម៌ចំពោះអំពើឧក្រិដ្ឋ មានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់ជនរងគ្រោះជាស្ត្រីដែលនៅមានជីវិតជាពិសេស ជនរងគ្រោះនៃអំពើហិង្សាយេនឌ័រដើម្បីជួយសម្រាលការឈឺចាប់ដែលពួកគាត់បានជួបប្រទះ។ សម្រាប់សង្គមកម្ពុជា និងពិភពលោកទាំងមូល ការទទួលបានយុត្តិធម៌ចំពោះអំពើឧក្រិដ្ឋ ឬអំពើខុសច្បាប់ ដូចជា អំពើហិង្សាយេនឌ័រជាដើម មានន័យថាជាបញ្ចប់និទណ្ឌភាព ។ និទណ្ឌភាព មានជាទូទៅក្នុងករណីអំពើហិង្សាយេនឌ័រ អស់ជាច្រើនសតវត្សរ៍មកហើយ។ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ និងអង្គការចិត្តសង្គមអន្តរវប្បធម៌ បានរៀបចំសកម្មភាពជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីជនរងគ្រោះជាស្ត្រីដែលនៅមានជីវិត និងជនរងគ្រោះនៃអំពើហិង្សាយេនឌ័ ដូចជា៖
- ជួយសម្របសម្រួលដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីជាស្ត្រី និងជាជនរងគ្រោះដោយសារអំពើហិង្សាយេនឌ័រ ឱ្យចូលរួមនៅ អ.វ.ត.ក. ដើម្បីឱ្យពួកគាត់តាមដានការជំនុំជម្រះក្តី ដោយផ្ទាល់។
- រៀបចំវេទិកា និងការជួបប្រជុំរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីផុ្តល់ព័ត៌មានបច្ចុប្បន្នភាពអំពីច្បាប់ និងផ្តល់ជំនួយផ្លូវចិត្តជូនជនរងគ្រោះ
នៃអំពើហិង្សាយេនឌ័រ ។
ខ.
ការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹង និងការតស៊ូមតិ៖
- ដើម្បីលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីយេនឌ័រ និងបង្កើនការគាំទ្រដល់ជនរងគ្រោះ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ បានធ្វើការជាមួយនឹងយុវជន មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល និងសាធារណជន ដោយមានកម្មវិធី ឬសកម្មភាពដូចខាងក្រោម៖
- កម្មវិធីផ្សាយផ្ទាល់តាមវិទ្យុចំណងជើង៖ “ស្ត្រីនៅរបបខ្មែរក្រហម” ជាកម្មវិធីផ្សាយផ្ទាល់ប្រចាំខែ នៅវិទ្យុអេហ្វអឹម ១០២។
កម្មវិធីនេះធ្វើការពិភាក្សាគ្នាអំពីបទពិសោធន៍ផ្សេងៗរបស់ស្ត្រីនៅក្នុងអំឡុងពេលមានសង្រ្គាម ដូចជា អំពើហិង្សាយេនឌ័រ
ការឈឺចាប់ផ្លូវចិត្ត និងការចូលរួមរបស់ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅ អ.វ.ត.ក.។
- គេហទំព័រ www.gbvkr.org និងទំព័រហ្វេសប៊ុក Facebook page ត្រូវបានបង្កើតដើម្បីចងក្រងឯកសារអំពីលទ្ធផលនៃគម្រោងទាំងមូល និងផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានទៅយុវជន។
- ការជួបប្រជុំនានាត្រូវបានរៀបចំឡើងជាមួយនឹងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ នានារបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីស្នើសុំជំនួយសម្រាប់ជនរងគ្រោះដោយសារអំពើហិង្សាយេនឌ័រនៅរបបខ្មែរក្រហម និងស្នើសុំដំណោះស្រាយចំពោះផលប៉ះពាល់ដែលនៅមាននាពេលបច្ចុប្បន្ននេះដោយសារអំពើហិង្សានេះ។
- ចូលរួមយុទ្ធនាការរយៈពេល ១៦ ថ្ងៃ ដើម្បីបញ្ចប់អំពើហិង្សាលើស្ត្រី និងចូលរួមទិវា នារីអន្តរជាតិ (ឬហៅថា ទិវាសិទ្ធិនារី)។
- ការជួបប្រជុំនានាជាមួយនឹងបណ្តាញជំនួយផ្នែកច្បាប់ ដើម្បីបញ្ចប់អំពើហិង្សាលើស្ត្រី។ កិច្ចប្រជុំទាំងនេះផ្តល់ជាវេទិកា ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ ពិភាក្សា និង
ស្វែងរកដំណោះស្រាយចំពោះអំពើហិង្សាយេនឌ័រដែលបានកើតឡើងនិងភាពទាក់ទងគ្នារវាងអំពើហិង្សាយេនឌ័រជាមួយនឹងបញ្ហាបច្ចុប្បន្ន។
គ.
គម្រោងជំនួយផ្លូវចិត្ត៖
ជនរងគ្រោះនៅមានជីវិតជាច្រើននាក់ដោយសារអំពើហិង្សាយេនឌ័រ ទទួលរងបញ្ហាសុខភាពផ្លូវចិត្តដែលមិនអាចឱ្យពួកគាត់ចូលរួមពេញលេញនៅ ក្នុងកិច្ចការសង្គម នយោបាយ និងមិនអាចមានការងារធ្វើពេញលេញបាន។ ចាំបាច់ត្រូវមានជំនួយផ្លូវចិត្តនៅពេលដែលធ្វើការជាមួយពួកគាត់។ អង្គការសុខភាពផ្លូវចិត្តឈ្មោះអង្គការចិត្តសង្គមអន្តរវប្បធម៌ បានបង្កើតគម្រោងជំនួយផ្លូវចិត្តថ្មីៗជាបន្តបន្ទាប់ទៅតាមស្ថានភាពប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ជនរងគ្រោះដែលនៅមានជីវិតពីរបបខ្មែរក្រហម។ គម្រោងជំនួយផ្លូវចិត្តទាំងនេះ មាន ៤ គម្រោង ដូចខាងក្រោម៖
- ក្រុមជួយខ្លួនឯង៖ ជាក្រុមស្ត្រីដែលមានប្រវត្តិស្រដៀងគ្នាពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើហិង្សាយេនឌ័រ។ ក្រុមនេះមានគោលបំណងឱ្យសមាជិកក្រុម
ចែករំលែកអំពីបទពិសោធន៍ និងជួយគ្នាទៅវិញទៅមក ដើម្បីចូលរួមព្យាបាលបញ្ហាផ្លូវចិត្ត។
- ការផ្តល់ប្រឹក្សា និងការព្យាបាលសុខភាព៖ មានសេវាផ្តល់ប្រឹក្សា និងការព្យាបាលសុខភាពផ្តល់ជូនដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីមួយចំនួន
ដែលមានការប៉ះទង្គិចផ្លូវចិត្តធ្ងន់ធ្ងរ និងបញ្ហាផ្លូវចិត្តផ្សេងទៀត។
- ការព្យាបាលតាមរយៈការផ្តល់សក្ខីកម្ម៖ គឺជាវិធីសាស្ត្រថ្មីក្នុងការព្យាបាលបញ្ហាផ្លូវចិត្ត ដោយឱ្យជនរងគ្រោះនិយាយរឿងរ៉ាវ
របស់ខ្លួននៅក្នុងកម្មវិធីជាសាធារណៈ ដើម្បីទទួលស្គាល់ការរងទុក្ខរបស់ពួកគាត់។
- ការស្រាវជ្រាវ និងចងក្រងឯកសារអំពីការប្រើប្រាស់គ្រាមភាសាពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាផ្លូវចិត្ត។
ឃ.
ការកសាងសមត្ថភាព៖
មានការរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាល និងសិក្ខាសាលាអំពីបញ្ហា ដើម្បីកសាងសមត្ថភាពបុគ្គលិករបស់ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាគូ ដែលធ្វើការជាមួយនឹងជនរងគ្រោះដោយសារអំពើហិង្សា មានការរៀបចំវត្គបណ្តុះបណ្តាល យេនឌ័រ និងផលប៉ះពាល់ផ្លូវចិត្ត អ.វ.ត.ក. និង យេនឌ័រ។
ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី និងសមាគមជនរងគ្រោះ នៅក្នុងសំណុំរឿង ០០១ បានដាក់សំណើដ៏សំខាន់មួយជូន អ.វ.ត.ក. ដើម្បីកសាងចេតិយនៅសារមន្ទីរទួលស្លែង ប៉ុន្តែ សំណើនេះមិនទទួលបានការអនុញ្ញាតពី អ.វ.ត.ក. ទេ។ ដើម្បីជួយបញ្ហានេះ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ បានអនុវត្តគម្រោងនេះតាមអាណិត្តការងាររបស់ខ្លួន ដោយអនុវត្តជាគម្រោងក្រៅផ្លូវតុលាការវិញ។
ចេតិយ ត្រូវបានកសាងឡើង ដោយបង្ហាញសៀវភៅបញ្ជីពណ៌មាសបង្ហាញពីឈ្មោះជនរងគ្រោះទាំងអស់ដែលបានស្លាប់នៅមន្ទីរសន្តិសុខ ស-២១ ។ ការធ្វើរបៀបនេះមានគោលបំណងរំឭកដល់យុវជនជំនាន់ក្រោយ អំពីអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅរបបខ្មែរក្រហម និងចូលរួមយ៉ាងសំខាន់ដើម្បីឱ្យចងចាំអ្វីដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមរបបខ្មែរក្រហម។
ជនរងគ្រោះទាំងអស់ដែលនៅមានជីវិតពីគុកទួលស្លែង ជនរងគ្រោះទាំងអស់នៃរបបខ្មែរក្រហម និងយុវជនជំនាន់ក្រោយទាំងអស់ ព្រមទាំងអ្នកមកទស្សនាទាំងអស់ (ទាំងជនជាតិកម្ពុជា ទាំងបរទេស) សុទ្ធតែទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីចេតិយនេះនៅសារមន្ទីរទួលស្លែង
ដែលផ្តល់ជាកន្លែងមួយសម្រាប់ គោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធដល់ជនរងគ្រោះនៃរបបខ្មែរក្រហម។
មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាសន្តិភាពសហគមន៍ ត្រូវបានបង្កើតឡើង ដើម្បីឱ្យសហគមន៍មូលដ្ឋាននៅ ក្រាំងតាចាន់ ក្នុងខេត្តតាកែវ ធ្វើការផ្លាស់ប្តូរប្រវត្តិឈ្មោះមិនល្អនៃសហគមន៍របស់ខ្លួន ទៅជាកន្លែងដែលមានឈ្មោះល្អវិញ។ ការផ្លាស់ប្តូរប្រវត្តិឈ្មោះមិនល្អនៃសហគមន៍ ទៅជាកន្លែងដែលមានឈ្មោះល្អវិញ មានន័យថា កែប្រែទីកន្លែងដែលធ្លាប់មានការសម្លាប់មនុស្ស ទៅជាកន្លែងគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធ ជាកន្លែងចងចាំ ជាកន្លែងពិភាក្សាគ្នា និងជាកន្លែងអប់រំវិញ។
ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ប្រមូលប្រជាជនក្នុងសហគមមកធ្វើពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធដល់សាច់ញាតិដែលបានស្លាប់
ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម។ អង្គភាពគាំពារជនរងគ្រោះ ផ្តល់ការគាំទ្រនិងចូលរួមក្នុងពិធីនេះ។