ព្រុំ សារ៉ាត

សាវតារ និងតួនាទី

លោក ព្រុំ សារ៉ាត ជាមេបញ្ជាការកងអនុសេនាធំលេខ ២ ហើយក្រោយមកជាមេបញ្ជាការនាវា ក្នុងរបបខ្មែរក្រហម¹។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ គាត់បានចូលបដិវត្តន៍ និងបានក្លាយជាទាហាននៅក្នុងយោធាខេត្តកំពត²។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៤ គាត់បានចូលរួមក្នុងកងទ័ពភូមិភាគនិរតី នៅពេលដែលបង្កើតកងពលលេខ ៣³។ ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥ ឬ ១៩៧៦ បន្ទាប់ពីកងពលលេខ ៣ បានក្លាយជាកងពលលេខ ១៦៤ របស់កងទ័ពជើងទឹក លោក ព្រុំ សារ៉ាត មានមូលដ្ឋាននៅអូរឈើទាល នៅកំពង់សោម ជាផ្នែកមួយនៃអនុសេនាធំលេខ ២ កងវរៈសេនាតូចលេខ ៤៤ នៃកងវរៈសេនាធំលេខ ១៤០⁴។ ក្រោយបានឡើងឋានៈជាប្រធានវរៈសេនាធំ គាត់មានភារកិច្ចគ្រប់គ្រងនាវា⁵ និងក្រោយមកទទួលបន្ទុកការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស ក្នុងនាមជាមេបញ្ជាការនាវា⁶។

វិធីសាស្ត្រទំនាក់ទំនង

ខ្សែទូរស័ព្ទទាំងពីរខ្សែ និងវិទ្យុរលកសំឡេងខ្លី ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីទទួលព័ត៌មានអំពីនាវានៅក្នុងកងវរៈសេនាធំលេខ ១៤០ នៃកងពលលេខ ១៦៤⁷។ នាវាទទួលដំណឹងអំពីទូកដែលចូលមកក្នុងដែនទឹកកម្ពុជាតាមរយៈមន្ទីរបញ្ជាការរបស់កងវរៈសេនាធំ⁸។ ម្តងនោះ លោក ព្រុំ សារ៉ាត បានទទួលព័ត៌មានថា ទូកនេសាទថៃបានចូលមកក្នុងដែនទឹកកម្ពុជា⁹ ហើយថាកងទ័ព ឬទូកវៀតណាមដែលបានចូលត្រូវបានចាប់ខ្លួន¹⁰។ គាត់ក៏បានទទួលទស្សនាវដ្តី “ទង់បដិវត្តន៍” ប្រចាំខែផងដែរ ហើយគាត់ក៏អាចស្តាប់ព័ត៌មានផ្សាយតាមវិទ្យុប្រចាំថ្ងៃដែរ¹¹។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ គាត់បានឮ ខៀវ សំផន ថ្លែងសុន្ទរកថាតាមវិទ្យុពីស្ថានីយ៍ស្ទឹងមានជ័យ¹² ដែលក្នុងនោះគាត់ប្រាប់ទាហានឲ្យត្រៀមវាយខ្មាំង ដែល “ឈ្លានពានទឹកដីយើង”¹³។ មិនមែនកងពលទាំងអស់ស្ថិតក្រោមសិទ្ធិអំណាចផ្ទាល់របស់សេនាធិការទេ ឧទាហរណ៍ កងពលលេខ ១៦៤ ស្ថិតក្រោមបញ្ជាការរបស់ មាស មុត មុនពេលដាក់ស្ថិតក្រោមការបញ្ជារបស់កងទ័ពមជ្ឈិមក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥¹⁴។ បទបញ្ជានានាចេញពីថ្នាក់លើទៅកាន់ថ្នាក់កងពល រួចបន្តទៅកាន់ទាហាន¹⁵។ ព័ត៌មានចេញពីសេនាធិការទៅកាន់កងពល និងពីកងពល ទៅកាន់ថ្នាក់ក្រោម¹⁶។ លោក ព្រុំ សារ៉ាត បានទទួលព័ត៌មាននៅថ្នាក់វរៈសេនាធំ¹⁷។ រៀងរាល់ឆ្នាំ សេនាធិការអញ្ជើញចាប់ពីថ្នាក់អនុសេនាធំឡើង គឺចាប់ពីកងអនុសេនាធំ កងវរៈសេនាតូច និងកងវរៈសេនាធំ ឲ្យចូលរួមវគ្គរៀនសូត្រប្រចាំឆ្នាំនៅភ្នំពេញ¹⁸។ លោក ព្រុំ សារ៉ាត បានចូលរួមវគ្គរៀនសូត្រចំនួនពីរដងជាមួយ តាម៉ុក ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦ និង ១៩៧៧¹⁹។ សុន សេន គឺជាអ្នកបង្រៀននៅក្នុងវគ្គដំបូង ហើយនៅវគ្គទីពីរ គាត់ធ្វើសុន្ទរកថាបើកអំពីវីធីរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធយោធា²⁰។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានយោងភ័ស្តុតាងរបស់លោក ព្រុំ សារ៉ាត ក្នុងការសន្និដ្ឋានថា៖ (i) មេដឹកនាំមួយចំនួន មន្ទីរ និងអង្គភាពមជ្ឈិមបក្ស និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យទំនាក់ទំនងគ្នាតាមទូរស័ព្ទ²¹ (ii) ក្រោយពេលទីក្រុងភ្នំពេញដួលរលំក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ បក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា (ប.ក.ក) បង្កើតស្ថានីយ៍វិទ្យុនៅស្ទឹងមានជ័យ ដែលផ្សាយព័ត៌មាន ឃោសនាការ តន្ត្រី សុន្ទរកថារបស់មេដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ ប.ក.ក និងបទសម្ភាសន៍មេដឹកនាំកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ²² (iii) បណ្តាញទំនាក់ទំនងនៅក្នុងជួរកងទ័ពបដិវត្តន៍កម្ពុជា បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីរចនាសម្ព័ន្ធនៃការរាយការណ៍តាមខ្សែបណ្តោយខាងផ្នែកស៊ីវិលរបស់ ប.ក.ក²³ (iv) ទាហានបានចូលរួមយ៉ាងហោចណាស់ក្នុងវគ្គរៀនសូត្រនយោបាយដ៏ធំមួយ ដែលធ្វើឡើងដោយសេនាធិការ ហើយ សុន សេន ជាអ្នកបង្រៀននៅកម្រិតកងពល វរៈសេនាធំ វរៈសេនាតូច អនុសេនាធំ និងអនុសេនាតូច²⁴ និង (v) តំបន់ស្វយ័ត ៥០៥ ភូមិភាគពាយ័ព្យ ភូមិភាគនិរតី ភូមិភាគបស្ចិម និងភូមិភាគបូព៌ា សុទ្ធតែមានកងកម្លាំងប្រចាំតំបន់របស់ខ្លួន ក្នុងរូបភាពជាកងពលភូមិភាគ ហើយកងពលលេខ ៣ បានក្លាយជាផ្នែកមួយរបស់កងពលមជ្ឈិមលេខ ១៦៤²⁵។

ការប្រព្រឹត្តលើជនជាតិវៀតណាម

លោក ព្រុំ សារ៉ាត បានទទួលព័ត៌មានតាមរយៈកងពលថា ថ្នាក់លើត្រូវបញ្ជូនជនជាតិវៀតណាមត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ តែមិនមានសញ្ញាណច្បាស់លាស់អំពីចំនួនពិតប្រាកដ ឬកាលបរិច្ឆេទបញ្ជូនទេ²⁶។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ និងម្តងទៀតនៅឆ្នាំ១៩៧៥ ឬ ១៩៧៦ ការនិរទេសជនជាតិវៀតណាមត្រូវបានធ្វើឡើង “ក្នុងនាមជារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ”²⁷។ លោក ព្រុំ សារ៉ាត បានផ្តល់សក្ខីកម្មថា គោលនយោបាយគន្លឹះនៅក្នុងសុទ្ទរកថា “១ទល់នឹង៣០” របស់ ប៉ុល ពត ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី “ទង់បដិវត្តន៍” នោះគឺថា ទាហានខ្មែរម្នាក់ត្រូវកម្ទេចទាហានវៀតណាម ៣០ នាក់²⁸។ គាត់បានរៀបរាប់សុទ្ទរកថានោះថាជា “គោលនយោបាយបង្ហាញផ្លូវ” ហើយគាត់យល់ឃើញថាវាជាការប្រៀបធៀបកងកម្លាំងយោធា ដើម្បីលើកទឹកចិត្តទាហានឲ្យស្វែងរកយុទ្ធសាស្ត្រវាយកម្ទេចសត្រូវ²⁹ និងមានទឹកចិត្តលើកស្ទួយខាងស្មារតីប្រយុទ្ធ³⁰។ គាត់ក៏ជឿផងដែរថា ផ្នែកខាងក្រោមនៃប្រទេសកម្ពុជាត្រូវយួនលេបយក និងថាយួនមានផែនការលេបយកប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល³¹។ យោងតាមលោក ព្រុំ សារ៉ាត វៀតណាមបានវាយឆ្មក់ និងបានកាន់កាប់កោះពូលូវ៉ៃ និងបានរារាំងទាហានមិនឲ្យត្រឡប់មកកាន់កោះថ្មី និងកោះសេះវិញ³²។ គាត់ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា មិនមានការវាយប្រយុទ្ធគ្នានៅលើកោះត្រល់នោះទេ³³។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានដកស្រង់ភ័ស្តុតាងរបស់លោក ព្រុំ សារ៉ាត នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានថា៖ (i) គោលនយោបាយដែលបានរៀបចំឡើងដោយមជ្ឈិមបក្សដែលកំណត់គោលដៅលើជនជាតិវៀតណាមដើម្បីធ្វើបាប បានកើតមាននៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ (ii) គោលនយោបាយរបស់ ប៉ុល ពត “មួយត្រូវវាយយួនឲ្យបាន ៣០” ត្រូវបានធ្វើឡើងប្រឆាំងនឹងជាតិពន្ធុវៀតណាមទាំងមូល³⁴ (iii) យ៉ាងហោចណាស់ជនជាតិវៀតណាមមួយចំនួនធំត្រូវបានដឹកជញ្ជូនទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម និងត្រូវបានបង្ខំឲ្យឆ្លងព្រំដែន³⁵ និង (iv) ពាក្យ “យួន” ដែលត្រូវបានប្រើនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា តាំងពីយូរមកហើយដែលសំដៅដល់ប្រជាជនវៀតណាមនោះ ត្រូវបានប្រើក្រោមទម្រង់ជាការប្រមាថមើលងាយ ក្នុងគោលបំណងវាយប្រហារខាងវោហារសាស្ត្រ ហើយបានប្រើសំដៅលើទាំងខាងយុទ្ធជន និងប្រជាជនស៊ីវិល³⁶។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានពិចារណាការអះអាងរបស់លោក ព្រុំ សារ៉ាត ដែលថា មិនមានការប្រយុទ្ធគ្នានៅលើកោះត្រល់ថាជាពាក្យចចាមអារ៉ាម និងប្រើភ័ស្តុតាងរបស់គាត់ដោយប្រុងប្រយ័ត្ន³⁷។ ប៉ុន្តែ អង្គជំនុំជម្រះជឿជាក់ថា ការប៉ះទង្គិចប្រដាប់វុធបានចាប់ផ្តើមនៅជុំវិញតំបន់កោះនានានៅក្នុងដែនទឹកកម្ពុជា និង វៀតណាម យ៉ាងឆាប់បំផុតក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៥ និងថាទាហានវៀតណាមបានកាន់កាប់កោះពូលូវ៉ៃ តាំងពីមុន ហើយយ៉ាងយឺតបំផុតគឺចាប់តាំងនៅដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៥³⁸។ នៅដំណាក់កាលសាទុក្ខ ខៀវ សំផន បានតវ៉ាថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានបំភ្លៃភ័ស្តុតាងទាក់ទងនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធរវាងកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និង វៀតណាម ហើយថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងមានកំហុសក្នុងការប្រើប្រាស់ការវិភាគរបស់ខ្លួនអំពីទំនាក់ទំនងនយោបាយអរិភាពរបស់ ប.ក.ក ជាមួយនឹង វៀតណាម ធ្វើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់ការបង្កើតគោលនយោបាយកំណត់គោលដៅលើប្រជាជនវៀតណាមជាទូទៅ³⁹។ ដោយកត់សម្គាល់ថា សុទ្ទរកថារបស់ ប៉ុល ពត “មួយទល់នឹងសាមសិប” ត្រូវបានពិនិត្យ ដោយការពិចារណាលើសក្ខីកម្មក្នុងតុលាការរបស់លោក ព្រុំ សារ៉ាត និងភ័ស្តុតាងឯកសារសម័យនោះផ្សេងទៀត⁴⁰ អង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូលបានសម្រេចថា ភ័ស្តុតាងសរុបទាំងមូលដែលអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានផ្អែកលើ មានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបង្ហាញពីអត្ថិភាពនៃ “គោលនយោបាយដែលមជ្ឈិមដាក់ចេញហើយដែលកំណត់គោលដៅនិងចាត់ទុកជនជាតិវៀតណាមជាសត្រូវ”⁴¹។

វីដេអូ

សក្ខីកម្ម
កាលបរិច្ឆេទ	កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ	លេខប្រតិចារិក
ថ្ងៃទី២៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦	E1/381	E1/381.1
ថ្ងៃទី២៦ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦	E1/382	E1/382.1
ថ្ងៃទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៦	E1/383	E1/383.1

ឯកសារពាក់ព័ន្ធ
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង	លេខឯកសារ D	លេខឯកសារ E3
កំណត់ហេតុនៃការស្តាប់ចម្លើយសាក្សី ព្រុំ សារ៉ាត	Written Record of Interview of Prum Sarat	Procès-verbal de l’audition de Prum Sarat	គ្មាន	E3/9697
កំណត់ហេតុនៃការស្តាប់ចម្លើយសាក្សី ព្រុំ សារ៉ាត	Written Record of Interview of PRUM Sarat	Procès-verbal de l’audition de PRUM Sarat	D234/18	E3/4606
បទសម្ភាសន៍របស់ ព្រុំ សារ៉ាត (ដោយមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា)	Statement of PRUM Sarat (DC-Cam)	Déclaration de PRUM Sarat (DC-Cam)	គ្មាន	E3/9113