សាវតារ
លោក សោម ម៉េត បានចូលរួមក្នុងចលនាខ្មែរក្រហមក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ធ្វើការនៅក្នុងកងឈ្លបស្រុក មុនពេលក្លាយជាទាហាន1។ បន្ទាប់ពីកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ គេបានជ្រើសរើសគាត់ឲ្យធ្វើជានិរសារ បានចូលរៀននយោបាយ និងបច្ចេកទេសយោធាអស់រយៈពេលប្រហែលប្រាំបីខែ2។ បន្ទាប់ពីរៀនចប់ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦ គេចាត់គាត់ធ្វើជានិរសារនៅគុកដាំផេង ជាកន្លែងដែលគាត់ធ្វើការរយៈពេលជិតមួយឆ្នាំ3។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ គេចាត់ឲ្យគាត់មកធ្វើការនៅ ស-២១ ជាអ្នកយាម ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ ហ៊ីម ហ៊ុយ, ស្រ៊ី និង ចំរើន4។ គេបញ្ជូនគាត់ទៅ ស-២៤ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨5។
លក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួននៅ ស-២១
នៅ ស-២១ មានអង្គភាពសួរចម្លើយ ផ្នែកការពារ និងក្រុមយកអ្នកទោសទៅកន្លែងផ្សេងៗ9។ ក្រុមរបស់លោក សោម ម៉េត មានអ្នកយាមជាង ២០ នាក់ ដែលប្តូរវេនគ្នាយាមអ្នកទោស10។ គាត់និងអ្នកយាមផ្សេងទៀតដេកនៅក្នុងអគារខាងក្នុងបរិវេណ និងហូបអាហារជាមួយគ្នាជាក្រុម នៅពេលប្តូរវេនគ្នា11។ របបអាហារសម្រាប់បុគ្គលិកប្រែប្រួលតាមគុណភាពនិងបរិមាណ12។ នៅពេលយាម លោក សោម ម៉េត មិនអាចដើរល្បាត ឬ អង្គុយនោះទេ តែគាត់ត្រូវឈរយាម13។
មានផ្ទះបួននៅក្នុងបរិវេណ ស-២១ ត្រូវគេប្រើសម្រាប់ធ្វើជាគុកពិសេស14។ គេប្រើផ្ទះទាំងនេះសម្រាប់ឃុំកម្មាភិបាលជាន់ខ្ពស់ កម្មាភិបាលតំបន់ ឬភូមិភាគ ឬមេបញ្ជាការវរៈសេនាធំ ឬមេបញ្ជាការកងពលតូច15។ អ្នកទោសគេដាក់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នានៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំង16។ បន្ទប់នោះមិនមានចាក់សោរទេ ហើយអ្នកយាមឈរយាមនៅមាត់ទ្វា17។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញអ្នកទោសសរសេរចម្លើយសារភាពនៅក្នុងបន្ទប់របស់ពួកគេ ហើយប្រធានរបស់គាត់ប្រាប់គាត់ថា អ្នកទោសទាំងនេះគឺជាមនុស្សសំខាន់ ហើយត្រូវការពារដោយប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត18។
លោក សោម ម៉េត យាមនៅទ្វាខាងក្រៅបន្ទប់ឃុំឃាំង19។ គាត់ឃើញអ្នកទោសនៅ ស-២១ ត្រូវគេបណ្តើរទៅកន្លែងសួរចម្លើយ ដោយគេចងក្រណាត់បិទភ្នែក និងដាក់ខ្នោះដៃទៅក្រោយ20 ស្លៀកតែខោខ្លីប៉ុណ្ណោះ21។ ពេលគេដាក់អ្នកទោសទៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំង គេដាក់ខ្នោះជើងទាំងពីរទៅនឹងរបាដែក និងដោះខ្នោះដៃចេញ22។
នៅខាងក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួន មានកន្ទេលដេក និងខ្នើយចាស់ៗ ឆ្នាំងសម្រាប់អ្នកទោសបន្ទោរបង់ តែមិនមានមុងទេ23។ មិនមានឧបករណ៍ធ្វើទារុណកម្មនៅក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួនទេ24។ អ្នកទោសត្រូវដេក ឬអង្គុយចុះ ហើយប្រសិនបើចង់ក្រោកឈរ គេត្រូវសុំការអនុញ្ញាតពីអ្នកយាម25។ អ្នកទោសទទួលបានអាហារពីរពេលក្នុងមួយថ្ងៃ គឺបាយមួយកូនចាន និងសម្លគ្នានសាច់មួយកូនចាន26។ លោក សោម ម៉េត លើកឡើងថា របបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ27។ បីថ្ងៃម្តង ឬមួយសប្តាហ៍ម្តង អ្នកទោសគេឲ្យទឹកមួយធុងដើម្បីលាងជម្រះកាយ28។ នៅពេលអ្នកទោសងូតទឹក គេមិនដោះខ្នោះជើងពួកគេចេញទេ29។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានយោងសក្ខីកម្មរបស់លោក សោម ម៉េត នៅក្នុងការរៀបរាប់អំពីលក្ខខណនៃការឃុំខ្លួនអ្នកទោស និងកង្វះអនាម័យនៅ ស-២១30។ អង្គជំនុំជម្រះក៏យោងសក្ខីកម្មរបស់គាត់ដើម្បីគាំទ្រការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនថា អ្នកជាប់ឃុំត្រូវគេដាក់ខ្នោះដៃ និងចងមុខ ដើម្បីកុំឲ្យពួកគេភ័យខ្លាច និងចំណាំទីតាំងមិនបាន31។
ការសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មនៅ ស-២១
ពេលខ្លះ អ្នកទោសត្រូវគេសួរចម្លើយនៅខាងក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួន ហើយពេលខ្លះទៀត គេយកទៅកន្លែងផ្សេង32។ បន្ទាប់ពីមួយខែ ឬ២០ថ្ងៃក្រោយពីការសួរចម្លើយ និងចម្លើយសារភាពចប់ អ្នកទោសត្រូវគេដឹកទៅកន្លែងផ្សេង និងមិនត្រឡប់មកវិញទេ33។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញការសួរចម្លើយនៅខាងក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួន៖ អ្នកទោសត្រូវគេវាយរហូតចេញឈាម គេចាប់គៀបខ្សែភ្លើងម្រាមជើងនិងត្រចៀកអ្នកទោស ហើយឆក់រហូតដល់សន្លប់បាត់ស្មារតី34។ លោក សោម ម៉េត ក៏បានឃើញបច្ចេកទេសធ្វើទារុណកម្មផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា ការបន្តក់ទឹកចូលក្នុងច្រមុះ ដកក្រចក និងដោតម្ជុលចូលក្រោមក្រចកដៃ35។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញ ឌុច វាយខ្នងអ្នកទោសនឹងរំពាត់ផ្តៅ36។
លោក សោម ម៉េត មិនដែលបានឃើញអ្នកទោសនារីនៅកន្លែងរបស់គាត់ទេ តែអះអាងថាមានអ្នកទោសនារីនៅកន្លែងផ្សេងទៀតនៃ ស-២១37។ គាត់ចាំថាបានឃើញអ្នកទោសវៀតណាមបួននាក់ឃុំនៅក្នុងផ្ទះដាច់ដោយឡែកមួយ38។ បុគ្គលិកជាច្រើនមកពីកងពល ៧០៣ ត្រូវសម្លាប់នៅ ស-២១39។
លោក សោម ម៉េត បានឃើញអ្នកទោសម្នាក់ប៉ុនប៉ងធ្វើអត្តឃាត40។ ហេតុការណ៍នេះកើតឡើងនៅពេលដែលអ្នកយាមម្នាក់បានសុំឲ្យគាត់យាមក្នុងវេណរបស់គេ ខណៈដែលអ្នកយាមនោះទៅបត់ជើង41។ អ្នកយាមម្នាក់បានទុកក្រមារនៅជិតមាត់បង្អួច ហើយអ្នកទោសនោះបានយកក្រមា នោះទៅធ្វើអត្តឃាត42។ លោក សោម ម៉េត បានទៅឃាត់ មិនឲ្យធ្វើអត្តឃាត និងជួយអ្នកយាមនោះលាក់បាំងរឿងនេះកុំឲ្យអ្នកយាមនោះត្រូវទណ្ឌកម្ម43។
ការឃើញការធ្វើទារុណកម្មធ្ងន់ធ្ងរបានធ្វើឲ្យលោក សោម ម៉េត មានការភ័យខ្លាច44។ គាត់មិនពេញចិត្តនឹងការងាររបស់គាត់ទេ ពីព្រោះមនុស្សត្រូវគេចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់ តែគាត់មិនបង្ហាញអារម្មណ៍នេះចេញក្រៅទេ ដោយសារខ្លាចបាត់បង់ជីវិតខ្លួនឯងដែរ45។ គាត់មិនអាចរត់ចេញពី ស-២១ បានទេ ពីព្រោះគាត់គ្មានកន្លែងណាទៅទេ និងដោយសារថាគេនឹងចាប់ខ្លួនឪពុកម្តាយគាត់ ហើយសម្លាប់ចោល ជាទណ្ឌកម្មប្រសិនបើគាត់រត់ចេញ46។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានពិចារណាលើសក្ខីកម្មរបស់សលោក សោម ម៉េត ករណី ឌុច វាយអ្នកទោស ប៉ុន្តែមិនបានសន្និដ្ឋានថាមានភ័ស្តុតាងបញ្ជាក់ឲ្យហួសពីវិមតិសង្ស័យចំពោះការវាយដំនេះទេ ហើយហេតុដូច្នេះសន្និដ្ឋានថា ឌុច មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការធ្វើទារុណកម្ម ឬអំពើអមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀត ដោយការប្រព្រឹត្តតាមរយៈអំពើសកម្មនោះទេ47។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានយោងសក្ខីកម្មរបស់លោក សោម ម៉េត ក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនថា ការវាយដំ ការឆក់ខ្សែភ្លើង ការដកក្រចក ការដោតម្ជុលក្រោមក្រចក ការបន្តក់ទឹកចូលក្នុងច្រមុះ ត្រូវបានអនុវត្តនៅ ស-២១48។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក៏ផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់ សោម ម៉េត ក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងទិដ្ឋភាពទូទៅរបស់អ្នកទោសនៅ ស-២១49 ការបោសសម្អាតនិងការសម្លាប់បុគ្គលិក ស-២១50 និងការបោសសម្អាតនិងការសម្លាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់51។
ការផ្ទេរទៅ ស-២៤
នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ លោក សោម ម៉េត ត្រូវបញ្ជូនទៅ ស-២៤ ធ្វើស្រែ លើកទំនប់ និងជីកប្រឡាយ52។ លក្ខខណ្ឌការងារនៅទីនោះលំបាកខ្លាំង ហើយម្ហូបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់53។
លោក សោម ម៉េត បានដឹងពីលោក ហ៊ីម ហ៊ុយ ដែលជាប្រធានរបស់គាត់ ថា បងប្រុសបស់គាត់ សោម ម៉េង ត្រូវចាប់ខ្លួន54។ ដោយមានជំនួយពី ហ៊ីម ហ៊ុយ លោក សោម ម៉េត បានលាក់រឿងនេះមិនឲ្យគេដឹង ដើម្បីកុំឲ្យគេចាប់ខ្លួនគាត់55។បន្ទាប់មក លោក ហ៊ីម ហ៊ុយ បានផ្ទេរលោក សោម ម៉េត ទៅ ស-២៤56។ ក្រោយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លោក សោម ម៉េត បានទៅទួលស្លែង ហើយបានរកឃើញរូបថតបងប្រុសគាត់នៅក្នុងបណ្ណសារ57។
លោក សោម ម៉េត ធ្វើការនៅ ស-២៤ ជាងមួយខែ ហើយរាល់ថ្ងៃមានរថយន្តមួយឬពីរគ្រឿង ដឹកមនុស្សចេញពី ស-២៤58។ លោក សោម ម៉េត អះអាងថាអ្នកទាំងនោះគឺជាអ្នកមានប្រវត្តិរូបមិនល្អ តែគាត់មិនដឹងថាអ្នកទាំងនោះត្រូវគេដឹកទៅទីណានោះទេ59។
នៅពេលកងទ័ពវៀតណាមមកដល់ភ្នំពេញក្នុងខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ លោក សោម ម៉េត បានភៀសខ្លួនទៅខាងលិច ស-២៤60 មុនពេលត្រឡប់មកភូមិរបស់គាត់វិញនាពេលក្រោយមកក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ នោះ61។
អត្តចារិត និងតួនាទីរបស់ ឌុច
លោក សោម ម៉េត បានថ្លែងថា ឌុច មកមើលគុកពិសេសជាប្រចាំ62។ ឌុច មិនដែលនិយាយបែបឫកធំដាក់អ្នកយាមទេ ហើយពេលខ្លះគាត់ញញឹម និងសើចដែរ63។ ពេលធ្វើការនៅ ស-២១ នោះ លោក សោម ម៉េត ខ្លាច ឌុច ណាស់ ដោយសារតែអ្នកយាមជាមួយគាត់បានបាត់ខ្លួនដោយគ្មានមូលហេតុ64។
ក្នុងពេលប្រជុំបុគ្គលិក ប្រធានក្រុមប្រាប់លោក សោម ម៉េត ថា ផែនការអ្នកទោសចូល និងចេញ គឺចេញមកពី ឌុច តាមរយៈ ហ៊ ហ៊ុយ ហើយបន្តមកអ្នកយាម65។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានយោងសក្ខីកម្មរបស់លោក សោម ម៉េត អំពីការប្រជុំបុគ្គលិក នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងតួនាទីរបស់ ឌុច ជាប្រធាន ស-២១ និងសិទ្ធិអំណាចរបស់គាត់លើបុគ្គលិក ស-២១66។
ចម្លើយមិនស៊ីចង្វាក់គ្នា
ក្នុងពេលសវនាការ លោក សោម ម៉េត ត្រូវបានសួរអំពីការស្តាប់ចម្លើយពីមុនរបស់គាត់ជាមួយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ នៅក្នុងការស្តាប់ចម្លើយពីមុន លោក សោម ម៉េត បាននិយាយថា ឌុច មកកាន់ទីកន្លែងអ្នកទោសរាល់ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលសវនាការ លោក សោម ម៉េត បានអះអាងថា ការលើកឡើងនៅក្នុងការស្តាប់ចម្លើយរបស់គាត់មានលក្ខណៈជ្រុលបន្តិច និងថា ឌុច មិនបានមកកន្លែងអ្នកទោសរាល់ថ្ងៃទេ67។ នៅពេលសួរអំពីចម្លើយរបស់គាត់ក្នុងពេលស្តាប់ចម្លើយលើកមុន ដែលថាអ្នកទោសដែលមិនសារភាពត្រូវវាយដល់ស្លាប់ លោក សោម ម៉េត អះអាងថា អ្នកសួរចម្លើយមិនបានវាយអ្នកទោសដល់ស្លាប់នោះទេ68។ លោក សោម ម៉េត មិនបានបញ្ជាក់ថាតើ គាត់ប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅនឹងចម្លើយដែលគាត់ផ្តល់ពីមុនជាមួយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ឬចម្លើយដែលគាត់ផ្តល់នៅពេលសវនាការនោះទេ។
វីដេអូ
កាលបរិច្ឆេទ | កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ | លេខប្រតិចារិក |
---|---|---|
ថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ | E1/60 | E1/60.1 |
ថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ | E1/61 | E1/61.1 |
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ | ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស | ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង | លេខឯកសារ D | លេខឯកសារ E3 |
---|---|---|---|---|
កំណត់ហេតុនៃការស្តាប់ចម្លើយ សាក្សីឈ្មោះ សោម ម៉េត | Written Record of Interview of SAOM Met | Procès-verbal de l’entretien de SAOM Met | D28/3 | E3/482 |
កំណត់ហេតុនៃការស្តាប់ចម្លើយសាក្សីឈ្មោះ សោម ម៉េត | Written Record of Interview of SAOM Met | Procès-verbal de l’entretien de SAOM Met | D28/3 | E3/482 |
បទសម្ភាសន៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាជាមួយ សោម ម៉េត | DC Cam interview with Saom Meth | Entretien de Saom Meth par le DC-Cam | IS 19.167 | E3/483 |