សោម ម៉េត - អ.វ.ត.ក.

សាវតារ

លោក សោម ម៉េត បានចូលរួមក្នុងចលនាខ្មែរក្រហមក្នុងឆ្នាំ១៩៧៣ ធ្វើការនៅក្នុងកងឈ្លបស្រុក មុនពេលក្លាយជាទាហាន ។ បន្ទាប់ពីកាន់កាប់ទីក្រុងភ្នំពេញក្នុងឆ្នាំ១៩៧៥ គេបានជ្រើសរើសគាត់ឲ្យធ្វើជានិរសារ បានចូលរៀននយោបាយ និងបច្ចេកទេសយោធាអស់រយៈពេលប្រហែលប្រាំបីខែ ។ បន្ទាប់ពីរៀនចប់ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៦ គេចាត់គាត់ធ្វើជានិរសារនៅគុកដាំផេង ជាកន្លែងដែលគាត់ធ្វើការរយៈពេលជិតមួយឆ្នាំ ។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ គេចាត់ឲ្យគាត់មកធ្វើការនៅ ស-២១ ជាអ្នកយាម ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ ហ៊ីម ហ៊ុយ, ស្រ៊ី និង ចំរើន ។ គេបញ្ជូនគាត់ទៅ ស-២៤ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ។

ការផ្លាស់ទីតាំងទៅ ស-២១

លោក សោម ម៉េត បានដឹងពីនិរសារផ្សេងទៀតក្នុងអង្គភាពរបស់គាត់ថា គុកដាំផេង ត្រូវប្តូរទីតាំងមក ស-២១ ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៧ ។ គាត់មិនដឹងអំពីតួនាទីរបស់ ឌុច ទេនៅពេលនោះ តែបានឃើញ ឌុច ទៅមើលគុក ដាំផេង ។ បន្ទាប់ពីប្តូរទីតាំងមក ស-២១ គាត់បានឃើញ ឌុច នៅ ស-២១ ។

លក្ខខណ្ឌនៃការឃុំខ្លួននៅ ស-២១

នៅ ស-២១ មានអង្គភាពសួរចម្លើយ ផ្នែកការពារ និងក្រុមយកអ្នកទោសទៅកន្លែងផ្សេងៗ ។ ក្រុមរបស់លោក សោម ម៉េត មានអ្នកយាមជាង ២០ នាក់ ដែលប្តូរវេនគ្នាយាមអ្នកទោស ។ គាត់និងអ្នកយាមផ្សេងទៀតដេកនៅក្នុងអគារខាងក្នុងបរិវេណ និងហូបអាហារជាមួយគ្នាជាក្រុម នៅពេលប្តូរវេនគ្នា ។ របបអាហារសម្រាប់បុគ្គលិកប្រែប្រួលតាមគុណភាពនិងបរិមាណ ។ នៅពេលយាម លោក សោម ម៉េត មិនអាចដើរល្បាត ឬ អង្គុយនោះទេ តែគាត់ត្រូវឈរយាម ។ មានផ្ទះបួននៅក្នុងបរិវេណ ស-២១ ត្រូវគេប្រើសម្រាប់ធ្វើជាគុកពិសេស ។ គេប្រើផ្ទះទាំងនេះសម្រាប់ឃុំកម្មាភិបាលជាន់ខ្ពស់ កម្មាភិបាលតំបន់ ឬភូមិភាគ ឬមេបញ្ជាការវរៈសេនាធំ ឬមេបញ្ជាការកងពលតូច ។ អ្នកទោសគេដាក់ដាច់ដោយឡែកពីគ្នានៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំង ។ បន្ទប់នោះមិនមានចាក់សោរទេ ហើយអ្នកយាមឈរយាមនៅមាត់ទ្វា ។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញអ្នកទោសសរសេរចម្លើយសារភាពនៅក្នុងបន្ទប់របស់ពួកគេ ហើយប្រធានរបស់គាត់ប្រាប់គាត់ថា អ្នកទោសទាំងនេះគឺជាមនុស្សសំខាន់ ហើយត្រូវការពារដោយប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត ។ លោក សោម ម៉េត យាមនៅទ្វាខាងក្រៅបន្ទប់ឃុំឃាំង ។ គាត់ឃើញអ្នកទោសនៅ ស-២១ ត្រូវគេបណ្តើរទៅកន្លែងសួរចម្លើយ ដោយគេចងក្រណាត់បិទភ្នែក និងដាក់ខ្នោះដៃទៅក្រោយ ស្លៀកតែខោខ្លីប៉ុណ្ណោះ ។ ពេលគេដាក់អ្នកទោសទៅក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំង គេដាក់ខ្នោះជើងទាំងពីរទៅនឹងរបាដែក និងដោះខ្នោះដៃចេញ ។ នៅខាងក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួន មានកន្ទេលដេក និងខ្នើយចាស់ៗ ឆ្នាំងសម្រាប់អ្នកទោសបន្ទោរបង់ តែមិនមានមុងទេ ។ មិនមានឧបករណ៍ធ្វើទារុណកម្មនៅក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួនទេ ។ អ្នកទោសត្រូវដេក ឬអង្គុយចុះ ហើយប្រសិនបើចង់ក្រោកឈរ គេត្រូវសុំការអនុញ្ញាតពីអ្នកយាម ។ អ្នកទោសទទួលបានអាហារពីរពេលក្នុងមួយថ្ងៃ គឺបាយមួយកូនចាន និងសម្លគ្នានសាច់មួយកូនចាន ។ លោក សោម ម៉េត លើកឡើងថា របបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ ។ បីថ្ងៃម្តង ឬមួយសប្តាហ៍ម្តង អ្នកទោសគេឲ្យទឹកមួយធុងដើម្បីលាងជម្រះកាយ ។ នៅពេលអ្នកទោសងូតទឹក គេមិនដោះខ្នោះជើងពួកគេចេញទេ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានយោងសក្ខីកម្មរបស់លោក សោម ម៉េត នៅក្នុងការរៀបរាប់អំពីលក្ខខណនៃការឃុំខ្លួនអ្នកទោស និងកង្វះអនាម័យនៅ ស-២១ ។ អង្គជំនុំជម្រះក៏យោងសក្ខីកម្មរបស់គាត់ដើម្បីគាំទ្រការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនថា អ្នកជាប់ឃុំត្រូវគេដាក់ខ្នោះដៃ និងចងមុខ ដើម្បីកុំឲ្យពួកគេភ័យខ្លាច និងចំណាំទីតាំងមិនបាន ។

ការសួរចម្លើយ និងធ្វើទារុណកម្មនៅ ស-២១

ពេលខ្លះ អ្នកទោសត្រូវគេសួរចម្លើយនៅខាងក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួន ហើយពេលខ្លះទៀត គេយកទៅកន្លែងផ្សេង ។ បន្ទាប់ពីមួយខែ ឬ២០ថ្ងៃក្រោយពីការសួរចម្លើយ និងចម្លើយសារភាពចប់ អ្នកទោសត្រូវគេដឹកទៅកន្លែងផ្សេង និងមិនត្រឡប់មកវិញទេ ។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញការសួរចម្លើយនៅខាងក្នុងបន្ទប់ឃុំខ្លួន៖ អ្នកទោសត្រូវគេវាយរហូតចេញឈាម គេចាប់គៀបខ្សែភ្លើងម្រាមជើងនិងត្រចៀកអ្នកទោស ហើយឆក់រហូតដល់សន្លប់បាត់ស្មារតី ។ លោក សោម ម៉េត ក៏បានឃើញបច្ចេកទេសធ្វើទារុណកម្មផ្សេងទៀតផងដែរ ដូចជា ការបន្តក់ទឹកចូលក្នុងច្រមុះ ដកក្រចក និងដោតម្ជុលចូលក្រោមក្រចកដៃ ។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញ ឌុច វាយខ្នងអ្នកទោសនឹងរំពាត់ផ្តៅ ។ លោក សោម ម៉េត មិនដែលបានឃើញអ្នកទោសនារីនៅកន្លែងរបស់គាត់ទេ តែអះអាងថាមានអ្នកទោសនារីនៅកន្លែងផ្សេងទៀតនៃ ស-២១ ។ គាត់ចាំថាបានឃើញអ្នកទោសវៀតណាមបួននាក់ឃុំនៅក្នុងផ្ទះដាច់ដោយឡែកមួយ ។ បុគ្គលិកជាច្រើនមកពីកងពល ៧០៣ ត្រូវសម្លាប់នៅ ស-២១ ។ លោក សោម ម៉េត បានឃើញអ្នកទោសម្នាក់ប៉ុនប៉ងធ្វើអត្តឃាត ។ ហេតុការណ៍នេះកើតឡើងនៅពេលដែលអ្នកយាមម្នាក់បានសុំឲ្យគាត់យាមក្នុងវេណរបស់គេ ខណៈដែលអ្នកយាមនោះទៅបត់ជើង ។ អ្នកយាមម្នាក់បានទុកក្រមារនៅជិតមាត់បង្អួច ហើយអ្នកទោសនោះបានយកក្រមា នោះទៅធ្វើអត្តឃាត ។ លោក សោម ម៉េត បានទៅឃាត់ មិនឲ្យធ្វើអត្តឃាត និងជួយអ្នកយាមនោះលាក់បាំងរឿងនេះកុំឲ្យអ្នកយាមនោះត្រូវទណ្ឌកម្ម ។ ការឃើញការធ្វើទារុណកម្មធ្ងន់ធ្ងរបានធ្វើឲ្យលោក សោម ម៉េត មានការភ័យខ្លាច ។ គាត់មិនពេញចិត្តនឹងការងាររបស់គាត់ទេ ពីព្រោះមនុស្សត្រូវគេចាប់ខ្លួន និងសម្លាប់ តែគាត់មិនបង្ហាញអារម្មណ៍នេះចេញក្រៅទេ ដោយសារខ្លាចបាត់បង់ជីវិតខ្លួនឯងដែរ ។ គាត់មិនអាចរត់ចេញពី ស-២១ បានទេ ពីព្រោះគាត់គ្មានកន្លែងណាទៅទេ និងដោយសារថាគេនឹងចាប់ខ្លួនឪពុកម្តាយគាត់ ហើយសម្លាប់ចោល ជាទណ្ឌកម្មប្រសិនបើគាត់រត់ចេញ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានពិចារណាលើសក្ខីកម្មរបស់សលោក សោម ម៉េត ករណី ឌុច វាយអ្នកទោស ប៉ុន្តែមិនបានសន្និដ្ឋានថាមានភ័ស្តុតាងបញ្ជាក់ឲ្យហួសពីវិមតិសង្ស័យចំពោះការវាយដំនេះទេ ហើយហេតុដូច្នេះសន្និដ្ឋានថា ឌុច មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះការធ្វើទារុណកម្ម ឬអំពើអមនុស្សធម៌ផ្សេងៗទៀត ដោយការប្រព្រឹត្តតាមរយៈអំពើសកម្មនោះទេ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានយោងសក្ខីកម្មរបស់លោក សោម ម៉េត ក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនថា ការវាយដំ ការឆក់ខ្សែភ្លើង ការដកក្រចក ការដោតម្ជុលក្រោមក្រចក ការបន្តក់ទឹកចូលក្នុងច្រមុះ ត្រូវបានអនុវត្តនៅ ស-២១ ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក៏ផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់ សោម ម៉េត ក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងទិដ្ឋភាពទូទៅរបស់អ្នកទោសនៅ ស-២១ ការបោសសម្អាតនិងការសម្លាប់បុគ្គលិក ស-២១ និងការបោសសម្អាតនិងការសម្លាប់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ។

ការផ្ទេរទៅ ស-២៤

នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ លោក សោម ម៉េត ត្រូវបញ្ជូនទៅ ស-២៤ ធ្វើស្រែ លើកទំនប់ និងជីកប្រឡាយ ។ លក្ខខណ្ឌការងារនៅទីនោះលំបាកខ្លាំង ហើយម្ហូបអាហារមិនគ្រប់គ្រាន់ ។ លោក សោម ម៉េត បានដឹងពីលោក ហ៊ីម ហ៊ុយ ដែលជាប្រធានរបស់គាត់ ថា បងប្រុសបស់គាត់ សោម ម៉េង ត្រូវចាប់ខ្លួន ។ ដោយមានជំនួយពី ហ៊ីម ហ៊ុយ លោក សោម ម៉េត បានលាក់រឿងនេះមិនឲ្យគេដឹង ដើម្បីកុំឲ្យគេចាប់ខ្លួនគាត់ ។បន្ទាប់មក លោក ហ៊ីម ហ៊ុយ បានផ្ទេរលោក សោម ម៉េត ទៅ ស-២៤ ។ ក្រោយរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ លោក សោម ម៉េត បានទៅទួលស្លែង ហើយបានរកឃើញរូបថតបងប្រុសគាត់នៅក្នុងបណ្ណសារ ។ លោក សោម ម៉េត ធ្វើការនៅ ស-២៤ ជាងមួយខែ ហើយរាល់ថ្ងៃមានរថយន្តមួយឬពីរគ្រឿង ដឹកមនុស្សចេញពី ស-២៤ ។ លោក សោម ម៉េត អះអាងថាអ្នកទាំងនោះគឺជាអ្នកមានប្រវត្តិរូបមិនល្អ តែគាត់មិនដឹងថាអ្នកទាំងនោះត្រូវគេដឹកទៅទីណានោះទេ ។ នៅពេលកងទ័ពវៀតណាមមកដល់ភ្នំពេញក្នុងខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ លោក សោម ម៉េត បានភៀសខ្លួនទៅខាងលិច ស-២៤ មុនពេលត្រឡប់មកភូមិរបស់គាត់វិញនាពេលក្រោយមកក្នុងឆ្នាំ១៩៧៩ នោះ ។

អត្តចារិត និងតួនាទីរបស់ ឌុច

លោក សោម ម៉េត បានថ្លែងថា ឌុច មកមើលគុកពិសេសជាប្រចាំ ។ ឌុច មិនដែលនិយាយបែបឫកធំដាក់អ្នកយាមទេ ហើយពេលខ្លះគាត់ញញឹម និងសើចដែរ ។ ពេលធ្វើការនៅ ស-២១ នោះ លោក សោម ម៉េត ខ្លាច ឌុច ណាស់ ដោយសារតែអ្នកយាមជាមួយគាត់បានបាត់ខ្លួនដោយគ្មានមូលហេតុ ។ ក្នុងពេលប្រជុំបុគ្គលិក ប្រធានក្រុមប្រាប់លោក សោម ម៉េត ថា ផែនការអ្នកទោសចូល និងចេញ គឺចេញមកពី ឌុច តាមរយៈ ហ៊ ហ៊ុយ ហើយបន្តមកអ្នកយាម ។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានយោងសក្ខីកម្មរបស់លោក សោម ម៉េត អំពីការប្រជុំបុគ្គលិក នៅក្នុងការសន្និដ្ឋានរបស់ខ្លួនទាក់ទងនឹងតួនាទីរបស់ ឌុច ជាប្រធាន ស-២១ និងសិទ្ធិអំណាចរបស់គាត់លើបុគ្គលិក ស-២១ ។

ចម្លើយមិនស៊ីចង្វាក់គ្នា

ក្នុងពេលសវនាការ លោក សោម ម៉េត ត្រូវបានសួរអំពីការស្តាប់ចម្លើយពីមុនរបស់គាត់ជាមួយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ នៅក្នុងការស្តាប់ចម្លើយពីមុន លោក សោម ម៉េត បាននិយាយថា ឌុច មកកាន់ទីកន្លែងអ្នកទោសរាល់ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលសវនាការ លោក សោម ម៉េត បានអះអាងថា ការលើកឡើងនៅក្នុងការស្តាប់ចម្លើយរបស់គាត់មានលក្ខណៈជ្រុលបន្តិច និងថា ឌុច មិនបានមកកន្លែងអ្នកទោសរាល់ថ្ងៃទេ ។ នៅពេលសួរអំពីចម្លើយរបស់គាត់ក្នុងពេលស្តាប់ចម្លើយលើកមុន ដែលថាអ្នកទោសដែលមិនសារភាពត្រូវវាយដល់ស្លាប់ លោក សោម ម៉េត អះអាងថា អ្នកសួរចម្លើយមិនបានវាយអ្នកទោសដល់ស្លាប់នោះទេ ។ លោក សោម ម៉េត មិនបានបញ្ជាក់ថាតើ គាត់ប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅនឹងចម្លើយដែលគាត់ផ្តល់ពីមុនជាមួយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ឬចម្លើយដែលគាត់ផ្តល់នៅពេលសវនាការនោះទេ។

វីដេអូ

សក្ខីកម្ម
កាលបរិច្ឆេទ	កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ	លេខប្រតិចារិក
ថ្ងៃទី១០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩	E1/60	E1/60.1
ថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩	E1/61	E1/61.1

ឯកសារពាក់ព័ន្ធ
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង	លេខឯកសារ D	លេខឯកសារ E3
កំណត់ហេតុនៃការស្តាប់ចម្លើយ សាក្សីឈ្មោះ សោម ម៉េត	Written Record of Interview of SAOM Met	Procès-verbal de l’entretien de SAOM Met	D28/3	E3/482
កំណត់ហេតុនៃការស្តាប់ចម្លើយសាក្សីឈ្មោះ សោម ម៉េត	Written Record of Interview of SAOM Met	Procès-verbal de l’entretien de SAOM Met	D28/3	E3/482
បទសម្ភាសន៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជាជាមួយ សោម ម៉េត	DC Cam interview with Saom Meth	Entretien de Saom Meth par le DC-Cam	IS 19.167	E3/483