Stéphane HESSEL - អ.វ.ត.ក.

សាវតារ

លោក Stéphane Hessel ដែលជាឯកអគ្គរដ្ឋទូត និងជាសមាជិកអាជ្ញាធរជាន់ខ្ពស់ស្តីពីការទំនាក់ទំនងតាមប្រព័ន្ធសោតទស្សន៍ក្នុងប្រទេសបារាំង¹ បានផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងនាមជាសាក្សីជំនាញក្នុងសំណុំរឿង ០០១ ទាក់ទងនឹងទស្សនៈនៃ “ការអភ័យទោស”² និងយុត្តិធ៌មព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ³។ គាត់បានបម្រើការងារជាសមាជិកនៃ “ចលនាតស៊ូបារាំង” ហើយត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយ Gestapo និងត្រូវបាននិរទេសទៅកាន់ “ជំរំលត់ដំ”⁴។ គាត់បានចូលរួមក្នុងការធ្វើសេចក្តីព្រាងសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្តីពីសិទ្ធិមនុស្ស ឆ្នាំ១៩៤៨⁵ និងបានឃើញ “សកម្មភាព” នានានៃការជំនុំជម្រះនៅតុលាការ Nuremberg⁶ ដោយផ្ទាល់។ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានផ្អែកលើសក្ខីកម្មរបស់លោក Hessel អំពី “ការផ្សះផ្សា” ក្នុងការកំណត់អំពីកិច្ចសហការរបស់ កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច ជាមួយនឹងតុលាការ ជាស្ថានសម្រាលទោស ដោយសារតែកិច្ចសហការនេះក៏ចូលរួមចំណែកដល់ “ការផ្សះផ្សាជាតិ” ផងដែរ⁷។

ទស្សនៈនៃ “ការអភ័យទោស” និង “យុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិ” រួមបញ្ចូលទាំងការផ្សះផ្សា

លោក Hessel បានផ្តល់សក្ខីកម្មថា “ការភ័យទោស” អាចអនុវត្តបានតែចំពោះអ្នកដែលធ្លាប់ជាជនរងគ្រោះនៃ “អំពើឃោរឃៅ” ប៉ុណ្ណោះ⁸។ បន្ទាប់ពីចេញសាលក្រម វាគឺជាសិទ្ធិរបស់ជនរងគ្រោះ ថាតើត្រូវបដិសេធ“ការអភ័យទោស” ឬយ៉ាងណា ប៉ុន្តែ សាលក្រម គឺសម្រាប់ជនរងគ្រោះ ប្រើក្នុងការពិចារណាថា វាអាចឲ្យពួកគេអាចទប់ទល់នឹងការឈឺចាប់របស់ខ្លួន និងបន្តទំនាក់ទំនងល្អជាមួយ “ជនរួមជាតិ” ដូចគ្នាទៅនឹងរបៀបដែលតុលាការ Nuremberg បានធ្វើសម្រាប់ “អ្នកឈ្នះ” និង “អ្នកចាញ់” សង្គ្រាមលោកលើកទី ២ ដែរ⁹។ វាមិនមានន័យថា ជនរងគ្រោះអភ័យទោសឲ្យជនជាប់ចោទនោះទេ នៅពេលដែលជនជាប់ចោទទទួលកំហុសហើយនោះ¹⁰។ ប៉ុន្តែ វានាំឲ្យមានការពិចារណា អាស្រ័យលើ “ស្ថានភាពអតីតកាល” និង “លទ្ធភាពនាពេលអនាគត” របស់ជនជាប់ចោទ ព្រមទាំងសំអាងហេតុរបស់ចៅក្រមផ្សេងទៀត¹¹។ លោក Hessel ជឿជាក់ថាយុត្តិធម៌ព្រហ្មទណ្ឌអន្តរជាតិដើរតួ “នាទីស្ថាបនា” ក្នុងការនាំមកនូវការយល់ដឹងជាសាធារណៈ ការលុបបំបាត់និទណ្ឌភាព និង មាន “ឥទ្ធិពលដូចគ្នា” ជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ ដែលមានការពិត និងការផ្សះផ្សា¹²។ តាមទស្សនៈរបស់គាត់ “និទណ្ឌភាព” អាចកើតមាននៅពេលដែល មានការបដិសេធជនជាប់ចោទផ្សេងទៀតតាមរយៈសាលក្រម ឬសេចក្តីសម្រេចតុលាការ¹³។ នៅពេលដែលមាននិទណ្ឌភាព គេមិនពិចារណាលើការផ្សះផ្សានោះទេ¹⁴ ការផ្សះផ្សាមិនមានន័យថាជាការអភ័យទោសនោះទេ ប៉ុន្តែជាការចូលរួមចំណែកក្នុងការកសាងសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសជាតិមួយ¹⁵ និងអាចមានប្រសិទ្ធភាព នៅពេលដែលការពិតកើតមានឡើង¹⁶។ ដំណើការផ្សះផ្សាចាប់ផ្តើមជាមួយនឹងការពិត¹⁷។ លោក Hessel បានផ្តល់ឧទាហរណ៍អំពី Albert Speer ដែលត្រូវបានកាត់ទោសដោយតុលាការ Nuremberg ។ Albert Speer អះអាងថាបានទទួលអត្ថប្រយោជន៍នៅពេលកាត់ទោស ដោយសារបានបញ្ជាក់ប្រាប់ដល់ចៅក្រមថា គាត់យល់អំពីសារសំខាន់នៃការដាក់ឲ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះជនទាំងឡាយណាដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះលក្ខខណ្ឌ និងព្រឹត្តិការណ៍នានានៅជំរំ¹⁸។ ប៉ុន្តែ លោក Hassel បានបញ្ជាក់លើចំណុចនេះដោយកត់សម្គាល់ថា ការបន្ធូរបន្ថយទោសមិនគួរអនុវត្តទៅលើជនទាំងឡាយណាដែលគ្រាន់តែទទួលកំហុស តែមិនបានបង្ហាញថា ខ្លួនបានព្យាយាមប្រឆាំងទៅនឹង “ការណែនាំ” ឲ្យប្រព្រឹត្តិឧក្រិដ្ឋកម្មដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សស្លាប់ នោះឡើយ¹⁹។

វីដេអូ

សក្ខីកម្ម
កាលបរិច្ឆេទ	កំណត់ហេតុជាលាយលក្ខណ៍អក្សរនៃកិច្ចដំណើរការនីតិវិធីជំនុំជម្រះ	លេខប្រតិចារិក
ថ្ងៃទី១៥ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០០៩	E1/75	E1/75.1

ឯកសារពាក់ព័ន្ធ
ចំណងជើងឯកសារជាភាសាខ្មែរ	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាអង់គ្លេស	ចំណងជើងឯកសារជាភាសាបារាំង	លេខឯកសារ D	លេខឯកសារ E3
គ្មាន