ផ្នែក
គាំពារ
ជនរងគ្រោះ
ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ មានឈ្មោះដើមថា អង្គភាពជនរងគ្រោះ។ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ គឺជាអ្នកទំនាក់ទំនងយ៉ាងសំខាន់រវាងជនរងគ្រោះ (ឬមេធាវីតំណាងជនរងគ្រោះ) ជាមួយនឹង អ.វ.ត.ក.។ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះធានាថា ជនរងគ្រោះអាចមានមេធាវីតំណាងខ្លួន ព្រមទាំងផ្តល់ជំនួយផ្លូវច្បាប់ និងជំនួយរដ្ឋបាលជូនមេធាវីដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី។ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ដើរតួនាទីជាកន្លែងប្រជុំ ដែលភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តីនៅ អ.វ.ត.ក. (រួមមាន ជនរងគ្រោះ មេធាវី អង្គការអន្តរការី និងបុគ្គលិក អ.វ.ត.ក.) អាចជួបប្រជុំគ្នា និងចែករំលែកមតិយោបល់អំពីកិច្ចការពារប្រយោជន៍របស់ជនរងគ្រោះ ប្រកបដោយប្រសិទ្ធផល។
ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ មានគោលការណ៍ណែនាំចំនួន ៣ ដូចជាងក្រោម៖
ជនរងគ្រោះចូលរួមដោយផ្ទាល់
មានន័យថា ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ជួយជនរងគ្រោះស្វែងរក ឬទាមទារយុត្តិធម៌ និងសំណង តាមរយៈមេធាវីរបស់ខ្លួន និងចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការផ្លូវច្បាប់នៅក្នុងអ.វ.ត.ក.។
ការផ្តល់សិទ្ធិជូនជនរងគ្រោះ
មានន័យថា ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ជួយជនរងគ្រោះឱ្យចូលរួមដំណើរការស្វែងរកយុត្តិធម៌ និងការផ្សះផ្សាគ្នាឡើងវិញ ព្រមទាំងផ្តល់ព័ត៌មាន ដើម្បីឱ្យជនរងគ្រោះអាចធ្វើសេចក្តីសម្រេច ក្រោយទទួលបានព័ត៌មាន។
ការផ្តល់សំណងប្រកបដោយអត្ថន័យ និងការស្តារនីតិសម្បទា
មានន័យថា ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ទទួលស្គាល់ថា សំណងជាវិធីសងឬព្យាបាលឡើងវិញដ៏មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ជនរងគ្រោះនៃអំពើឃោរឃៅ។ ផ្នែកនេះជួយជនរងគ្រោះស្វែងរកសំណងសមូហភាព និងសំណងផ្លូវចិត្តនៅ អ.វ.ត.ក. ដើម្បីឲ្យទទួលស្គាល់ការឈឺចាប់របស់ជនរងគ្រោះ និងជួយស្តារសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ ព្រមទាំងសុខមាលភាពរបស់ពួកគេ។
ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ត្រូវបានបង្កើតឡើង តាមវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់ អ.វ.ត.ក. ក្នុងគោលបំណងដូចខាងក្រោម1៖
ជួយជនរងគ្រោះ ឱ្យដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅ អ.វ.ត.ក.
ជួយជនរងគ្រោះ ឱ្យដាក់ពាក្យសុំធ្វើជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅក្នុងកិច្ចដំណើរការនិតិវិធី
ទទួលពាក្យសុំ និងត្រួតពិនិត្យពាក្យសុំរបស់មេធាវីកម្ពុជា និងមេធាវីបរទេស ដែលស្នើសុំធ្វើជាតំណាងជនរងគ្រោះ តំណាង សមាគមជនរងគ្រោះ និងតំណាងដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅចំពោះមុខ អ.វ.ត.ក.។
រក្សាទុកបញ្ជីឈ្មោះមេធាវីកម្ពុជា និងមេធាវីបរទេស ដែលបានចុះបញ្ជីនៅគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
ផ្តល់ព័ត៌មានទូទៅ ជូនជនរងគ្រោះ និងដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី
រៀបចំសកម្មភាពផ្សព្វផ្សាយពាក់ព័ន្ធនឹងជនរងគ្រោះ
សម្រេចដាក់ចេញបទបញ្ជារដ្ឋបាល ហើយអនុវត្តបទបញ្ជារដ្ឋបាលពាក់ព័ន្ធនឹងលក្ខខណ្ឌនានាក្នុងការទទួលស្គាល់ និងចាត់តាំងមេធាវីតំណាងជនរងគ្រោះ និងដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី។
សហការជាមួយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ដើម្បីកំណត់អំពីគម្រោងសំណង និងវិធានការក្រៅផ្លូវតុលាការសម្រាប់ជនរងគ្រោះ។
សិទ្ធិរបស់ជនរងគ្រោះ
នរណាជាជនរងគ្រោះ?
នៅ អ.វ.ត.ក. ជនរងគ្រោះ គឺជាជនដែលទទួលរងទុក្ខ ឬការឈឺចាប់ផ្នែករាងកាយ ឬផ្លូវចិត្ត ឬខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិ ដោយសារមូលហេតុផ្ទាល់បណ្តាលមកពីអំពើឧក្រិដ្ឋ ដែលបានប្រព្រឹត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្រោមរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ឬគេហៅថា របបខ្មែរក្រហម នៅចន្លោះពីថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ថ្ងៃទី៦ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយអំពើឧក្រិដ្ឋទាំងនោះ គឺជាអំពើខុសច្បាប់ដែល អ.វ.ត.ក. មានសិទ្ធិធ្វើការជំនុំជម្រះក្តី។
ឧទាហរណ៍៖ ជនណាម្នាក់អាចត្រូវចាត់ទុកថាជាជនរងគ្រោះ ប្រសិនបើបានជួបករណីនៅសម័យខ្មែរក្រហម ដូចខាងក្រោមនេះ៖ ប្រសិនបើធ្លាប់ជាប់ឃុំឃាំង ឬទទួលរងការធ្វើទារុណកម្ម ប្រសិនបើទទួលរងទុក្ខ ដោយសារការអត់អាហារ ដោយសារគេបង្ខំ ប្រសិនបើត្រូវគេបង្ខំឱ្យចាកចេញពីផ្ទះ និងត្រូវគេបង្ខំឱ្យធ្វើការខុសពីឆន្ទៈ (មានន័យខុសបំណងរបស់ខ្លួន) ប្រសិនបើឪពុកម្តាយ តាយាយ ឬសមាជិកគ្រួសារ ត្រូវគេសម្លាប់ ជាប់ពង្រត់ឱ្យបែកគ្នា ជាប់ឃុំឃាំង ឬទទួលរងការធ្វើទារុណកម្ម ប្រសិនបើបាត់បង់ផ្ទះ ស្រែចម្ការ គោក្របី ឬទ្រព្យសម្បត្តិផ្សេងទៀត។
តើជនរងគ្រោះចូលរួមយ៉ាងណានៅ អ.វ.ត.ក.?
ជនរងគ្រោះ អាចចូលរួមនៅ អ.វ.ត.ក. តាមបីរបៀបគឺ៖
ជនរងគ្រោះ ចូលរួមក្នុងនាមជាអ្នកដាក់ពាក្យបណ្តឹង
ក្នុងនាមជាអ្នកដាក់ពាក្យបណ្តឹង ជនរងគ្រោះ ត្រូវដាក់ពាក្យបណ្តឹងជូនទៅ សហព្រះរាជអាជ្ញា ឬ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត ដោយផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ជាអ្នកជួយបំពេញពាក្យសុំបែបបទព័ត៌មានអំពីជនរងគ្រោះ។ ពាក្យបណ្តឹង ត្រូវផ្តល់ព័ត៌មានអំពីការចោទប្រកាន់នានាអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់ខ្មែរក្រហម និងអាចជាព័ត៌មានដែលជួយការស៊ើបអង្កេត។ ដូច្នេះ អ្នកដាក់ពាក្យបណ្តឹង អាចត្រូវសម្ភាសដោយការិយាល័យសហព្រះរាជអាជ្ញា ឬការិយាល័យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត។ អ្នកដាក់ពាក្យបណ្តឹង មិនអាចចូលរួមជាភាគីនៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តីទេ ហើយមិនមានសិទ្ធិស្នើសុំសំណងអ្វីឡើយ។ ប៉ុន្តែ អ្នកដាក់ពាក្យបណ្តឹង អាចត្រូវតុលាការស្នើសុំឱ្យផ្តល់សក្ខីកម្មក្នុងនាមជាសាក្សី។
សរុបមក អង្គភាពគាំពារជនរងគ្រោះ បានជួយជនរងគ្រោះ ដាក់ពាក្យបណ្តឹងចំនួន
៤ ២០៨ នាក់
ក្នុងការបំំពេញបែបបទព័ត៌មានអំពីជនរងគ្រោះ។
ជនរងគ្រោះ ចូលរួមក្នុងនាមជា
ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី
ជនរងគ្រោះដែលបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងជូនទៅ សហព្រះរាជអាជ្ញា ឬសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត អាចស្នើសុំធ្វើជាដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើម្បីក្លាយជាភាគីនៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តី។ នេះគឺជាសិទ្ធិមួយដែលផ្តល់ជូនជនរងគ្រោះគ្រប់គ្នា តាមច្បាប់កម្ពុជា និងវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់ អ.វ.ត.ក.។ ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ដើរតួនាទីយ៉ាងសកម្មនៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តី រួមមាន ការសួរដេញដោលចុងចោទ។ ដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី មានសិទ្ធិស្នើសុំសំណងសមូហភាព និងសំណងផ្លូវចិត្ត ប្រសិនបើចុងចោទ ត្រូវតុលាការរកឃើញថាមានទោស។
ជនរងគ្រោះចូលរួមក្នុងនាមជាសាក្សី
ជនរងគ្រោះ អាចចូលរួមក្នុងនាមជាសាក្សី ដែលអាចផ្តល់ព័ត៌មានផ្ទាល់ ឬអង្គហេតុអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មនានាដែលពិចារណាដោយ អ.វ.ត.ក. ។ ពួកគេមិនចាំបាច់ដាក់ពាក្យបណ្តឹងជូនទៅសហព្រះរាជអាជ្ញា ឬសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតឡើយ។ សាក្សី អាចត្រូវកោះហៅដោយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ឬអង្គជំនុំជម្រះតុលាការកំពូល នៅ អ.វ.ត.ក. ដើម្បីស្នើសុំឱ្យមកផ្តល់សក្ខីកម្ម នៅក្នុងសាលសវនាការរបស់ អ.វ.ត.ក.។
សមាគមជនរងគ្រោះ
សមាគមជនរងគ្រោះ គឺជាក្រុមដែលមានសមាជិកជាជនរងគ្រោះធ្វើការរួមគ្នា ដើម្បីរៀបចំបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីរបស់ពួកគេ។ សមាគមជនរងគ្រោះ មានសកម្មភាពការងារដូចខាងក្រោម៖
ជួយដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី ប៉ុន្តែ សមាគមជនរងគ្រោះ មិនមែនជាភាគីនៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តីរបស់តុលាការទេ។
ទទួលការគំាទ្រពី ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ។
- អាចដាក់ពាក្យបណ្តឹង តាងនាមឱ្យសមាជិករបស់ខ្លួនជាជនរងគ្រោះ2។
- ទទួលដីកាកោះ និងការជូនដំណឹងពាក់ព័ន្ធនឹងសមាជិករបស់ខ្លួន3។
មានសមាគមជនរងគ្រោះចំនួនពីរ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយ អ.វ.ត.ក.។
ការផ្សព្វផ្សាយ
ដោយសហការជាមួយនឹងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ មានភារកិច្ចផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាន និងជូនដំណឹងទៅដល់ជនរងគ្រោះ (ដែលអាចជាអ្នកដាក់ពាក្យបណ្តឹង ឬដើមបណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណី) អំពីសិទ្ធិរបស់ខ្លួនក្នុងការចូលរួមនៅក្នុងដំណើរការរឿងក្តី នៅចំពោះមុខ អ.វ.ត.ក.។ ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ធ្វើការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានជូនជនរងគ្រោះ តាមរយៈមធ្យោបាយដែលអាចប្រើប្រាស់បានទាំងអស់ រួមមានតាមរយៈវិទ្យុ ទូរទស្សន៍ ការបោះពុម្ពផ្សាយ (តាមអនឡាញ និងជាឯកសារ)។ គម្រោងផ្សព្វផ្សាយទាំងនេះ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ដើម្បីផ្តល់ឱកាសជូនជនរងគ្រោះដែលនៅមានជីវិត ឱ្យនិយាយចេញនូវដែលពួកគាត់ចង់និយាយអំពីការរងទុក្ខរបស់គាត់ និងបញ្ហាពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗ។
អង្គការ
អន្តរការី
អង្គការអន្តរការី ធ្វើការសហការផ្នែកបច្ចេកទេស ហិរញ្ញវត្ថុ និងផ្នែកផ្សេងទៀត ដើម្បីជួយការងាររបស់ផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះ ក្នុងការអនុវត្តវិធានការផ្លូវតុលាការ និងវិធានការក្រៅផ្លូវតុលាការ។ វិធានការ ឬការងារទាំងនេះ រួមមាន ការជួយប្រមូលបែបបទព័ត៌មានអំពីជនរងគ្រោះ ការស្វែងរកមេធាវី ការអនុវត្តគម្រោងផ្តល់សំណងជូនជនរងគ្រោះ ការរៀបចំសកម្មភាព និងកម្មវិធីនានា ដូចជាការរៀបចំវេទិកាជាដើម។ អង្គការអន្តរការីទាំងនេះ មានឈ្មោះដូចខាងក្រោម៖
HelpAge Cambodia (Help Age)
មជ្ឈមណ្ឌលបុប្ផាណា (Bophana)
អង្គការសម្ព័ន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CHRAC)
អង្គការសិល្បៈខ្មែរ
អង្គការចិត្តសង្គម អន្តរវប្បធម៌ TPO
អង្គការយុវជនសន្តិភាព (YfP)
អង្គការវិទ្យាស្ថានសន្តិភាព (PIC)
អង្គការក្តីករុណា (KdK)
អង្គការកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ធនធានយុវជន (YRDP)
សមាគមវប្បធម៌កម្ពុជា អាល្លឺម៉ង់ (Meta House)
មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា (DC-Cam)
អង្គការសិល្បៈខ្មែរអមតៈ
