តុលាការកំពូល
តុលាការកំពូលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានទីតាំងនៅរាជធានីភ្នំពេញ។ សមាសភាពតុលាការកំពូលរួមមាន ប្រធាន អនុប្រធាន ចៅក្រម ក្រឡាបញ្ជី មន្ត្រីរដ្ឋបាល និងមន្ត្រីជំនាញផ្នែកច្បាប់ផ្សេងទៀត1។
តុលាការកំពូល ជំនុំជម្រះលើសំណុំរឿងក្ដីដែលស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួនស្របតាមការកំណត់ដោយច្បាប់2។
តុលាការកំពូល បែងចែកជាសភារដ្ឋប្បវេណី សភាព្រហ្មទណ្ឌ សភាពាណិជ្ជកម្ម សភាការងារ និងសភាជំនាញចំាបាច់ផ្សេងទៀត ដែលបង្កើតឡើងដោយព្រះរាជក្រឹត្យ3។
សភាជំនាញនីមួយៗនៃតុលាការកំពូលមានសមាសភាពរួមមាន ប្រធាន (តែងតាំងដោយប្រធានតុលាការកំពូល) ចៅក្រម និងក្រឡាបញ្ជី4។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២២ មានតែសភារដ្ឋប្បវេណី សភាព្រហ្មទណ្ឌ និងសភាស៊ើបសួរ ដែលបានបង្កើតឡើង។ រឿងក្ដីទាំងឡាយណាដែលទាក់ទងនឹងរឿងការងារ រឿងពាណិជ្ជកម្ម និងរដ្ឋបាលត្រូវចាត់ទុកថាជារឿងក្ដីរដ្ឋប្បវេណីដែលស្ថិតនៅក្រោមដែនសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការរដ្ឋប្បវេណី5។
ក្រៅពីនីតិវិធីជំនុំជម្រះក្ដី នៅមាននីតិវិធីសំខាន់ពីរទៀតមុននឹងឈានដល់តុលាការកំពូល៖ សភាពេញអង្គ និងសភារួមក្រុម។ សភាពេញអង្គ អាចប្រព្រឹត្តទៅ តាមការកោះអញ្ជើញនិងក្រោមអធិបតីភាព របស់ប្រធានតុលាការកំពូល និងមានសមាសភាពចៅក្រមយ៉ាងតិចប្រាំបួននាក់ ដើម្បីជំនុំជម្រះលើបណ្តឹងសើរើ ឬបណ្តឹងជំនុំជម្រះសាជាថ្មី ក្នុងករណីដែលមានការស្នើសុំឲ្យមានការពិនិត្យ និងសម្រេចឡើងវិញចំពោះរឿងក្តីណាមួយ6។ សភារួមក្រុម មានសមាសភាពយ៉ាងតិចប្រាំបួននាក់ ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមការកោះអញ្ជើញដើម្បីពិនិត្យវិនិច្ឆ័យលើរឿងក្ដីណាមួយដែលមិនច្បាស់លាស់ថាស្ថិតនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់សភាណាមួយទៅលើរឿងក្ដីនោះ7។
សភារដ្ឋប្បវេណីនៃតុលាការកំពូល
សភារដ្ឋប្បវេណីនៃតុលាការកំពូល មានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបណ្ដឹងសាទុក្ខចំពោះសាលក្រម ឬដីកាសម្រេចរបស់សភារដ្ឋប្បវេណីនៃសាលាឧទ្ធរណ៍ និងបណ្ដឹងជំទាស់ចំពោះដីកាសម្រេចពីសភារដ្ឋប្បវេណីនៃសាលា ឧទ្ធរណ៍។ សភារដ្ឋប្បវេណីនៃតុលាការកំពូល ក៏មានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបណ្ដឹងសាទុក្ខចំពោះសាលក្រម ឬដីកាសម្រេចពីសាលាដំបូងផងដែរ (ឧទាហរណ៍រឿងក្ដីទាមទារសំណងតូចតាច) ក្នុងក្រមនីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី ប៉ុន្តែនេះជាករណីកម្របំផុត8។
សភាព្រហ្មទណ្ឌនៃតុលាការកំពូល
សភាព្រហ្មទណ្ឌនៃតុលាការកំពូល មានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបណ្ដឹងសាទុក្ខចំពោះសាលក្រម ឬដីកាសម្រេចរបស់សភាព្រហ្មទណ្ឌនៃសាលាឧទ្ធរណ៍9។ នីតិវិធីជំនុំជម្រះក្ដី អនុវត្តតាមក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ។
សភាពាណិជ្ជកម្មនៃតុលាការកំពូល
សភាពាណិជ្ជកម្មនៃតុលាការកំពូល មានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបណ្ដឹងសាទុក្ខចំពោះសាលក្រម ឬសេចក្ដីសម្រេចទៅលើរឿងក្ដីពាណិជ្ជកម្មរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍10។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២២ សភាពាណិជ្ជកម្មនៃតុលាការកំពូល នៅមិនទាន់បានបង្កើតនៅឡើយទេ។
សភាការងារនៃតុលាការកំពូល
សភាការងារនៃតុលាការកំពូល មានសមត្ថកិច្ចជំនុំជម្រះលើបណ្ដឹងសាទុក្ខចំពោះសាលក្រម ឬសេចក្ដីសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ទៅលើរឿងក្ដីវិវាទការងារ11។ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០២២ សភាការងារនៃតុលាការកំពូល នៅមិនទាន់បានបង្កើតនៅឡើយទេ។