អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានដឹងថា នៅពេលបិទបញ្ចប់ការស៊ើបសួរ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានចេញដីកាដំណោះស្រាយពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នានិងផ្ទុយគ្នា។ សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតជាតិបានចេញដីកាសម្រេចលើកលែងការចោទប្រកាន់ ហើយសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិបានចេញដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះ។ ដីកាដំណោះស្រាយទាំងពីរត្រូវបានភាគីពាក់ព័ន្ធប្តឹងឧទ្ធរណ៍។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានដឹងអំពី “សេចក្តីពិចារណាលើបណ្តឹងឧទ្ធរណ៍ប្រឆាំងនឹងដីកាដំណោះស្រាយ” ដែលបានចេញដោយអង្គបុរេជំនុំជម្រះ នៅថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩។ បើទោះបីជាមានបញ្ហាជាច្រើន ដែលចៅក្រមទាំងអស់បានឯកភាពគ្នាលើបញ្ហាគន្លឹះៗ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លទ្ធផលចេញមកផ្សេងគ្នាដដែល ពោលគឺចៅក្រមអន្តរជាតិគាំទ្រដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះ (និងប្រកាសមោឃៈដីកាលើកលែងការចោទប្រកាន់) រីឯចៅក្រមជាតិសម្រេចថា សំណុំរឿងនេះត្រូវបានបដិសេធចោល (និងប្រកាសមោឃៈដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះ)។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានទទួល “អនុស្សរណៈអន្តរការិយាល័យ” មួយដែលត្រូវបានចេញតែពីចៅក្រមអន្តរជាតិពីររូបនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះ នៅថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ដែលបានផ្ញើជូនទៅភាគីនានា[1]។ អនុស្សរណៈរបស់ចៅក្រមអន្តរជាតិទាំងពីររូបនេះទំនងជាចម្លើយតបទៅនឹងការប្តឹងតវ៉ា ដែលកើតចេញមកពីសារណារបស់សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិដែលបានសុំ “ឲ្យចាត់វិធានការរដ្ឋបាលចាំបាច់ទាំងអស់ ដើម្បីបញ្ជូនសំណុំរឿង ០០៤/២ ”។
[1]អនុស្សរណៈដែលបានចេញដោយចៅក្រមអន្តរជាតិនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះ មានឯកសារភ្ជាប់មួយចំនួនដែលជាឯកសារពាក់ព័ន្ធនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងនានាដើម្បីជូនដំណឹងនិងបញ្ជូនសំណុំរឿងទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង។
អនុស្សរណៈនេះកត់សម្គាល់ថា នៅក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែបន្ទាប់ពីបានចេញ “សេចក្តីពិចារណា” មានសេចក្តីបង្គាប់ចំនួនពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នានិងផ្ទុយគ្នាពីអង្គបុរេជំនុំជម្រះ ផ្ញើជូនទៅអង្គភាពបណ្ណសារនៃការិយាល័យរដ្ឋបាល។ ចៅក្រមអន្តរជាតិ តាមរយៈក្រឡាបញ្ជីម្នាក់ បានបង្គាប់ឲ្យអង្គភាពនេះជូនដំណឹងជាផ្លូវការទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ហើយដោយឡែកចៅក្រមជាតិ តាមរយៈក្រឡាបញ្ជីម្នាក់ទៀត បានបង្គាប់មិនឲ្យអង្គភាពនេះជូនដំណឹងទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងអំពី “សេចក្តីពិចារណា” នេះទេ ហើយបង្គាប់ ឲ្យរក្សាទុកសំណុំរឿងនេះនៅក្នុងបណ្ណសារ។
អនុស្សរណៈនេះកត់សម្គាល់ថា ប្រធានអង្គបុរេជំនុំជម្រះនិងចៅក្រមអន្តរជាតិនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះក៏បានផ្ញើលិខិតចំនួនពីរផ្សេងគ្នាទៅការិយាល័យរដ្ឋបាលនិងអង្គភាពផ្សេងទៀតផងដែរ។ ជាថ្មីម្តងទៀត ខ្លឹមសារ នៃសេចក្តីបង្គាប់នៅក្នុងលិខិតទាំងពីរមានភាពផ្ទុយគ្នា ពាក់ព័ន្ធនឹងចំណាត់ការទៅលើសំណុំរឿងនេះ។
ជាក់ស្តែង ការិយាល័យរដ្ឋបាលបានសរសេរលិខិតមួយផ្ញើត្រឡប់ទៅវិញ ដោយស្នើសុំឲ្យមានការបញ្ជាក់ថា តើការិយាល័យរដ្ឋបាលគួរអនុវត្តសេចក្តីបង្គាប់មួយណាក្នុងចំណោមសេចក្តីបង្គាប់ផ្ទុយគ្នាទាំងពីរនេះ ឬជាជម្រើសម្យ៉ាងទៀត ស្នើសុំឲ្យមានសេចក្តីបង្គាប់ដែលអាចអនុវត្តបាន។ ដូចបានកត់សម្គាល់នៅក្នុងអនុស្សរណៈ សំណើសុំនេះនៅមិនទាន់មានចម្លើយតបនៅឡើយទេ ដោយសារតែចៅក្រមទាំងអស់នៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះមិនអាចឯកភាពគ្នាទៅលើសេចក្តីបង្គាប់តែមួយបាន។
នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ ប្រធានអង្គបុរេជំនុំជម្រះបានចេញអនុស្សរណៈមួយដែលមានចំណងជើងថា “ការបញ្ជាក់ឡើងវិញអំពីសេចក្តីសម្រេចក្នុងសំណុំរឿង ០០៤/២” ។ នៅក្នុងអនុស្សរណៈនេះ លោកប្រធានបានកត់សម្គាល់ថា មានតែផ្នែកនៃ “សេចក្តីពិចារណា” ដែលមានការឯកភាពគ្នាជាឯកច្ឆ័ន្ទប៉ុណ្ណោះ ទើបមាន “សុពលភាពអនុវត្ត” ហើយថា មតិយោបល់ដាច់ដោយឡែករបស់ចៅក្រមមួយចំនួន គឺជា “មតិយោបល់ផ្ទាល់ខ្លួន” ដែល “ពុំមានសុពលភាពអនុវត្តឡើយ”។ លើសពីនេះទៀត លោកប្រធានបានគូសបញ្ជាក់ថា អង្គបុរេជំនុំជម្រះនឹងមិនចាត់វិធានការរដ្ឋបាលណាមួយបន្ថែមទៀតដើម្បីជូនដំណឹងទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលា ដំបូងឬបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនោះទេ។
នៅក្នុងអនុស្សរណៈរបស់ខ្លួន ចៅក្រមអន្តរជាតិនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះបានបញ្ជាក់ថា ពួកគាត់បានធ្វើគ្រប់យ៉ាងហើយ តាមការដែលពួកគាត់អាចធ្វើបាន ហើយការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ពួកគាត់បានដល់ទីបញ្ចប់ហើយ។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងកត់សម្គាល់ថា អង្គជំនុំជម្រះមិនដែលបានទទួលការជូនដំណឹងជាផ្លូវការអំពីសំណុំរឿងនេះទេ ហើយអង្គជំនុំជម្រះមិនបានទទួលសំណុំរឿងនេះឡើយ។ នៅក្នុងអនុស្សរណៈផ្ញើជូនការិយាល័យរដ្ឋបាល ចុះថ្ងៃទី២៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២០ ចៅក្រមអន្តរជាតិនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះទទួលស្គាល់ថា ការជូនដំណឹងគឺជាការចាំបាច់ “ដើម្បីបង្ការនូវស្ថានភាពដែលសេចក្តីសម្រេច [របស់អង្គបុរេជំនុំជម្រះ] មិនត្រូវបានយកទៅអនុវត្ត ហើយរឿងក្តីស្ថិតនៅក្នុងសភាពមិនច្បាស់លាស់”។ នៅក្នុងអនុស្សរណៈដដែលនេះពួកគាត់បានបញ្ជាក់បន្ថែមទៀតថា ការដែលមិនជូនដំណឹងទៅអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង អង្គជំនុំជម្រះសាលា ដំបូង “មុខជាស្ថិតក្នុងស្ថានភាពពិសេសមួយដែលអង្គជំនុំជម្រះនេះមិនទទួលបានសិទ្ធិចូលមើលសំណុំរឿងនិងពុំមានលទ្ធភាពធ្វើការដោះស្រាយលើសំណើសុំនានាបានឡើយ”។
អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក៏យល់ឃើញផងដែរថា ឯកសារ សម្ភារៈ ភាគច្រើននៃសំណុំរឿងនេះគឺមានភាពជាសម្ងាត់និងយល់ឃើញថា ចំណុចនេះគឺជាបញ្ហាសារធាតុដែលអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងពុំមានសិទ្ធិចូលទៅពិនិត្យមើលឯកសារ សម្ភារៈ ទាំងនោះបានឡើយ ហើយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក៏មិនអាចមានសិទ្ធិចូលមើលសំណុំរឿងនោះដែរ លើកលែងតែមានការជូនដំណឹងដោយត្រឹមត្រូវ ហើយសំណុំរឿងនេះត្រូវបានបញ្ជូនមកឲ្យខ្លួន។
បើពិនិត្យមើលលើសកម្មភាពជាក់ស្តែងវិញ ជាជាងពាក្យពេចន៍ ចៅក្រមអន្តរជាតិនៃអង្គបុរេជំនុំជម្រះបានយល់ឃើញថា អង្គជំនុំជម្រះមួយនៃ អ.វ.ត.ក. មិនអាចធ្វើចំណាត់ការតាមផ្លូវតុលាការបានឡើយ នៅពេលដែលអង្គជំនុំជម្រះនោះខ្វែងគំនិតគ្នាក្នុងការសម្រេចទៅលើចំណាត់ការតាមផ្លូវតុលាការនោះ។
ចៅក្រមអន្តរជាតិនៃអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងជឿជាក់ថា ទឡ្ហីករណ៍អាចលើកឡើងបានក្នុងកាលៈ- ទេសៈពិសេសនៃរឿងក្តីនេះ ហើយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងមានសិទ្ធិអំណាចពិសេសក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាបឋមៗដែលភាគីបានលើកឡើងនៅក្នុងសំណើសុំនានារបស់ពួកគេ ដែលបានបញ្ជូនមកអង្គជំនុំជម្រះនេះ។
ចៅក្រមជាតិនៃអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងមានទស្សនៈផ្ទុយពីនេះ។ ចៅក្រមជាតិអះអាងថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងពុំមានសំណុំរឿងនេះនៅចំពោះមុខខ្លួនទេ។ រហូតមកដល់ពេលនេះ សំណុំរឿងនេះស្ថិតនៅក្នុងសមត្ថកិច្ចរបស់អង្គបុរេជំនុំជម្រះ ហើយអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងក៏មិនទទួលបាននូវសេចក្តីជូនដំណឹង និងការបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះពីអង្គបុរេជំនុំជម្រះមកអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងនោះទេ ចាប់តាំងពីអង្គបុរេជំនុំជម្រះបានចេញ “សេចក្តីពិចារណា” របស់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៩ នោះមក។ ចៅក្រមជាតិជឿជាក់ថា សំណុំរឿងនេះត្រូវបានបិទបញ្ចប់នៅចំពោះមុខអង្គបុរេជំនុំជម្រះហើយ។ ហេតុដូច្នេះ អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងពុំមានសិទ្ធិអំណាចណាមួយក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចណាមួយពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងក្តីនេះបានឡើយ។ ជាយថាហេតុ ឯកសារនិងសំណើសុំនានាជាឯកសាររឹងរបស់ភាគីដែលបានបញ្ជូនមកអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង ត្រូវបញ្ជូនត្រឡប់ទៅឲ្យភាគីវិញ។ ជាចុងក្រោយ ចៅក្រមជាតិបានគូសបញ្ជាក់ថា នឹងពុំមានការជំនុំជម្រះក្តីលើសំណុំរឿង០០៤/២ ពាក់ព័ន្ធ អោ អាន នៅពេលនេះឬនៅពេលអនាគតឡើយ។
ដោយសារតែការចេញសេចក្តីសម្រេចជាផ្លូវការមួយរបស់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង មិនអាចធ្វើទៅបាននោះ ចៅក្រមអន្តរជាតិបានយល់ព្រមចូលរួមជាមួយសហសេវិកចៅក្រមជាតិរបស់ខ្លួនក្នុងការចេញនូវសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយនេះ។ បើទោះបីជាសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនេះពុំមានអានុភាពផ្លូវច្បាប់ក៏ដោយ ក៏អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងសង្ឃឹមថា វានឹងជួយផ្តល់នូវតម្លាភាពនិងភាពច្បាស់លាស់ដល់សាធារណជននិងភាគីពាក់ព័ន្ធនៃសំណុំរឿងនេះ។