សេចក្ដីសង្ខេបអំពីដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដីឌុច ក្នុងរយៈពេល៥០ថ្ងៃដំបូង

នាថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៧ ខែកក្កដា គឺជាថ្ងៃទី៥០ នៃដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដី កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅឌុច ដែលបានចាប់ផ្ដើមកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៩។ កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំង មនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងការរំលោភលើមាត្រាជាក់លាក់មួយចំនួនមានចែង ក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៥៦។ ក្នុងរយៈពេលកន្លងមក អ្នកជំនាញចំនួនពីរ (២) រូប (លោកណាយ៉ាន់ ចាន់ដា និងលោក ក្រេក អេតឆេសាន់) សាក្សីលើអង្គហេតុចំនួនដប់មួយ (១១) រូប និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនប្រាំពីរ (៧) រូប បានផ្ដល់សក្ខីកម្មនៅចំពោះមុខអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង។ បន្ថែមលើនេះទៅទៀត សាក្សីលើអង្គហេតុចំនួនប្រាំពីរ (៧) រូប អ្នកជំនាញចំនួនមួយរូប (លោកដេវីត ឆានលើ) និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនម្ភៃ (២០) រូប នឹងត្រូវឡើងមកផ្ដល់សក្ខីកម្មរហូតដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែសីហាតាមការកំណត់របស់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង។ កាលបរិច្ឆេទបញ្ចប់នៃដំណើរការសវនាការ នៅមិនទាន់កំណត់នៅឡើយនោះទេ។ គិតចាប់ផ្ដើមតាំងពីថ្ងៃបើកសវនាការដំបូងមក អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានសម្រេច លើសេចក្ដីសម្រេចជាលាយលក្ខណ៍អក្សរចំនួន១១ និងសេចក្ដីសម្រេចផ្ទាល់មាត់មួយចំនួនទៀត ទៅលើបញ្ហានានាទាក់ទងនឹងនីតិវិធី នៃដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដី។ សាធារណៈជននៅតែមានចំណាប់អារម្មណ៍ជាបន្ដបន្ទាប់ លើដំណើរការសវនាការដែលកំពុងប្រព្រឹត្ដទៅនេះ។ តំណាងអ្នកសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្ដរជាតិសរុបចំនួនបួនរយបួន (៤០៤) នាក់បានចុះឈ្មោះយកព័ត៌មាន ហើយគិតជាមធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃ មានតំណាងអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៤៥រូប មកយកព័ត៌មានជាប្រចាំអំពីដំណើរការសវនាការនេះ។ ដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដី ត្រូវបានផ្សាយបន្ដផ្ទាល់ជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅតាមទូរទស្សន៍ ស៊ី ធី អ៊ិន (ជទណ) សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស ដែលអាចទស្សនាតាមរយៈអង់តែន ខ្សែកាប្លិ៍ និងប្រព័ន្ធផ្កាយរណប និងនៅតាមគេហទំព៍ររបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ ស្ថានីយទូរទស្សន៍អប្សរា ក៏បានចាក់ផ្សាយមិនផ្ទាល់អំពីដំណើរសវនាការនេះជាប្រចាំថ្ងៃផងដែរ។ មកដល់ថ្ងៃកំណត់ទី៥០ ដំបូងនេះ មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន មួយម៉ឺនពីរពាន់ប្រាំបួនរយកៅសិបប្រាំមួយ (១២៩៩៦)នាក់ បានចូលរួមក្នុងដំណើរការសវនាការ ដោយគិតជាមធ្យមមានអ្នកទស្សនា ២៥៩ នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ខែមីនា (សវនាការថ្ងៃទី១ និងទី២) ការអានដីការដំណោះស្រាយ។ ការព្រមព្រៀងទៅលើអង្គហេតុក្នុងដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះ។ ក្នុងពីរថ្ងៃដំបូងនៃសវនាការនេះ គ្មានសាក្សីឆ្លើយបំភ្លឺនោះទេ។ ខែមេសា (សវនាការថ្ងៃទី៣ ដល់ទី១៥) ជនជាប់ចោទត្រូវបានសួរអំពីអង្គហេតុនានាទាក់ទងនឹងមន្ទីរ ម១៣ និងការបង្កើតមន្ទីរ ស២១។ សាក្សីបួននាក់ដំបូងរួមមានលោកហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៊ីហ្សូ លោកអ៊ុច សន លោកចាន់ វឿន និងលោកចាន់ ខន បានមកផ្ដល់សក្ខីកម្ម។ ខែឧសភា (សវនាការថ្ងៃទី១៦ ដល់ទី២៣) ជនជាប់ចោទត្រូវបានសួរអំពីអង្គហេតុនានាទាក់ទងនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។ ការអនុវត្ដន៍គោលនយោបាយបក្សកុម្មុយនីស្ដកម្ពុជានៅមន្ទីរស២១។ អ្នកជំនាញចំនួនពីររូប គឺលោក ណាយ៉ាន់ ចាន់ដា និងលោកក្រេក អេតឆេសាន់ បានមកផ្ដល់សក្ខីកម្ម។ ខែមិថុនា (សវនាការថ្ងៃទី២៤ ដល់ទី៣៦) ជនជាប់ចោទត្រូវបានសួរអំពីអង្គហេតុនានាទាក់ទងនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ការអនុវត្ដន៍គោលនយោបាយ បក្សកុម្មុយនីស្ដកម្ពុជានៅមន្ទីរស២១ ស២៤ (ព្រៃស) និងជើងឯក។ សាក្សីចំនួនមួយរូបដែលជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីមន្ទីរស២១ គឺលោក វ៉ាន់ ណាត បានមកផ្ដល់សក្ខីកម្ម។ ខែកក្កដា (សវនាការថ្ងៃទី៣៧ ដល់ទី៥០) សាក្សីលើអង្គហេតុចំនួន៦ រូប គឺលោកនង ចាន់ផល លោកម៉ម ណៃ លោកហ៊ិម ហ៊ុយ លោកប្រាក់ ខន និងលោកគោក ស្រស់ និងលោកសួស ធី និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនប្រាំពីររូប រួមមានលោកជុំ ម៉ី លោកប៊ូម៉េង លោកលី ហ៊រ លោកឡាយ ចាន់ លោកភោក ខន លោកស្រីជីន ម៉េត និងលោកស្រីណាំ ម៉ុន បានផ្ដល់សក្ខីកម្មទាក់ទងប្រតិបត្ដិការនៅមន្ទីរស២១ និងជើងឯក។ ប្រតិចារិកស្ដីពីដំណើរការសវនាការប្រចាំថ្ងៃ និងឯកសារផ្សេងៗដែលបានបង្ហាញក្នុងសាលសវនាការ អាចស្វែងរកបានតាមរយៈ អាសយដ្ឋាននៃគេហទំព័រៈ http://www.eccc.gov.kh/english/caseInfo001.aspx នាថ្ងៃច័ន្ទ ទី២៧ ខែកក្កដា គឺជាថ្ងៃទី៥០ នៃដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដី កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅឌុច ដែលបានចាប់ផ្ដើមកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៩។ កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំង មនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម និងការរំលោភលើមាត្រាជាក់លាក់មួយចំនួនមានចែង ក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៥៦។ ក្នុងរយៈពេលកន្លងមក អ្នកជំនាញចំនួនពីរ (២) រូប (លោកណាយ៉ាន់ ចាន់ដា និងលោក ក្រេក អេតឆេសាន់) សាក្សីលើអង្គហេតុចំនួនដប់មួយ (១១) រូប និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនប្រាំពីរ (៧) រូប បានផ្ដល់សក្ខីកម្មនៅចំពោះមុខអង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង។ បន្ថែមលើនេះទៅទៀត សាក្សីលើអង្គហេតុចំនួនប្រាំពីរ (៧) រូប អ្នកជំនាញចំនួនមួយរូប (លោកដេវីត ឆានលើ) និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនម្ភៃ (២០) រូប នឹងត្រូវឡើងមកផ្ដល់សក្ខីកម្មរហូតដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែសីហាតាមការកំណត់របស់អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង។ កាលបរិច្ឆេទបញ្ចប់នៃដំណើរការសវនាការ នៅមិនទាន់កំណត់នៅឡើយនោះទេ។ គិតចាប់ផ្ដើមតាំងពីថ្ងៃបើកសវនាការដំបូងមក អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូងបានសម្រេច លើសេចក្ដីសម្រេចជាលាយលក្ខណ៍អក្សរចំនួន១១ និងសេចក្ដីសម្រេចផ្ទាល់មាត់មួយចំនួនទៀត ទៅលើបញ្ហានានាទាក់ទងនឹងនីតិវិធី នៃដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដី។ សាធារណៈជននៅតែមានចំណាប់អារម្មណ៍ជាបន្ដបន្ទាប់ លើដំណើរការសវនាការដែលកំពុងប្រព្រឹត្ដទៅនេះ។ តំណាងអ្នកសារព័ត៌មានជាតិ និងអន្ដរជាតិសរុបចំនួនបួនរយបួន (៤០៤) នាក់បានចុះឈ្មោះយកព័ត៌មាន ហើយគិតជាមធ្យមក្នុងមួយថ្ងៃ មានតំណាងអ្នកសារព័ត៌មានចំនួន៤៥រូប មកយកព័ត៌មានជាប្រចាំអំពីដំណើរការសវនាការនេះ។ ដំណើរការសវនាការជំនុំជម្រះក្ដី ត្រូវបានផ្សាយបន្ដផ្ទាល់ជារៀងរាល់ថ្ងៃនៅតាមទូរទស្សន៍ ស៊ី ធី អ៊ិន (ជទណ) សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស ដែលអាចទស្សនាតាមរយៈអង់តែន ខ្សែកាប្លិ៍ និងប្រព័ន្ធផ្កាយរណប និងនៅតាមគេហទំព៍ររបស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ ស្ថានីយទូរទស្សន៍អប្សរា ក៏បានចាក់ផ្សាយមិនផ្ទាល់អំពីដំណើរសវនាការនេះជាប្រចាំថ្ងៃផងដែរ។ មកដល់ថ្ងៃកំណត់ទី៥០ ដំបូងនេះ មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន មួយម៉ឺនពីរពាន់ប្រាំបួនរយកៅសិបប្រាំមួយ (១២៩៩៦)នាក់ បានចូលរួមក្នុងដំណើរការសវនាការ ដោយគិតជាមធ្យមមានអ្នកទស្សនា ២៥៩ នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ខែមីនា (សវនាការថ្ងៃទី១ និងទី២) ការអានដីការដំណោះស្រាយ។ ការព្រមព្រៀងទៅលើអង្គហេតុក្នុងដីកាបញ្ជូនរឿងទៅជំនុំជម្រះ។ ក្នុងពីរថ្ងៃដំបូងនៃសវនាការនេះ គ្មានសាក្សីឆ្លើយបំភ្លឺនោះទេ។ ខែមេសា (សវនាការថ្ងៃទី៣ ដល់ទី១៥) ជនជាប់ចោទត្រូវបានសួរអំពីអង្គហេតុនានាទាក់ទងនឹងមន្ទីរ ម១៣ និងការបង្កើតមន្ទីរ ស២១។ សាក្សីបួននាក់ដំបូងរួមមានលោកហ្វ្រង់ស្វ័រ ប៊ីហ្សូ លោកអ៊ុច សន លោកចាន់ វឿន និងលោកចាន់ ខន បានមកផ្ដល់សក្ខីកម្ម។ ខែឧសភា (សវនាការថ្ងៃទី១៦ ដល់ទី២៣) ជនជាប់ចោទត្រូវបានសួរអំពីអង្គហេតុនានាទាក់ទងនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ។ ការអនុវត្ដន៍គោលនយោបាយបក្សកុម្មុយនីស្ដកម្ពុជានៅមន្ទីរស២១។ អ្នកជំនាញចំនួនពីររូប គឺលោក ណាយ៉ាន់ ចាន់ដា និងលោកក្រេក អេតឆេសាន់ បានមកផ្ដល់សក្ខីកម្ម។ ខែមិថុនា (សវនាការថ្ងៃទី២៤ ដល់ទី៣៦) ជនជាប់ចោទត្រូវបានសួរអំពីអង្គហេតុនានាទាក់ទងនឹងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ ការអនុវត្ដន៍គោលនយោបាយ បក្សកុម្មុយនីស្ដកម្ពុជានៅមន្ទីរស២១ ស២៤ (ព្រៃស) និងជើងឯក។ សាក្សីចំនួនមួយរូបដែលជាអ្នករស់រានមានជីវិតពីមន្ទីរស២១ គឺលោក វ៉ាន់ ណាត បានមកផ្ដល់សក្ខីកម្ម។ ខែកក្កដា (សវនាការថ្ងៃទី៣៧ ដល់ទី៥០) សាក្សីលើអង្គហេតុចំនួន៦ រូប គឺលោកនង ចាន់ផល លោកម៉ម ណៃ លោកហ៊ិម ហ៊ុយ លោកប្រាក់ ខន និងលោកគោក ស្រស់ និងលោកសួស ធី និងដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីចំនួនប្រាំពីររូប រួមមានលោកជុំ ម៉ី លោកប៊ូម៉េង លោកលី ហ៊រ លោកឡាយ ចាន់ លោកភោក ខន លោកស្រីជីន ម៉េត និងលោកស្រីណាំ ម៉ុន បានផ្ដល់សក្ខីកម្មទាក់ទងប្រតិបត្ដិការនៅមន្ទីរស២១ និងជើងឯក។ ប្រតិចារិកស្ដីពីដំណើរការសវនាការប្រចាំថ្ងៃ និងឯកសារផ្សេងៗដែលបានបង្ហាញក្នុងសាលសវនាការ អាចស្វែងរកបានតាមរយៈ អាសយដ្ឋាននៃគេហទំព័រៈ http://www.eccc.gov.kh/english/caseInfo001.aspx