លោកយាយ ស៊ាត សាន ពីសាបង្ហើយបាយមួយកញ្ចប់ធំនិងទឹកមួយដបចំណុះ៣០០មីលីលីត្រ រួចក៏បន្តជជែកលេងជាមួយមិត្តរបស់គាត់គឺ លោកយាយ ហែម ធំ និងអ៊ំស្រីបីនាក់ទៀតដែលអង្គុយនៅតុជាមួយគ្នា។ លោកយាយ ស៊ាត សាន មានអាយុ៨៩ឆ្នាំហើយ គាត់នៅសល់តែធ្មេញមួយតែប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែលោកយាយនៅមានសុខភាពរឹងមាំ មានកម្លាំងកំហែងគួរសម និងពោរពេញទៅដោយក្តីរីករាយ។ គាត់ជជែកលេងជាមួយស្រ្តីដទៃទៀតដែលមកពីភូមិជាមួយគ្នា ខណៈពេលរង់ចាំឡើងទៅសាលសវនាការរបស់ អ.វ.ត.ក ដើម្បីមើលការជំនុំជម្រះក្តី។
លោកយាយមានប្រសាសន៍ឲ្យដឹងថា “យាយទើបនឹងវះកាត់ភ្នែកហើយ ឥឡូវហ្នឹងមើលឃើញ ចង់ម៉ោមើលតុលាការឲ្យបានម្តងទាន់នៅដើរបាន។ ឮតែគេថា ឮតែគេនិយាយរឿងតុលាការៗអីហ្នឹងណា៎។ ពីម្សិលមិញកូនខ្ញុំវាម៉ោជាមួយគេហ្នឹង ដល់ទៅវិញថា អ្ហូ៎ម៉ែអើយ សប្បាយណាស់ បានទៅមើលទួលស្លែងមើលអី ហើយទៅមើលតុលាការគេកាត់ទោសល្អណាស់។ ចឹងហើយបានជាខ្ញុំចង់ម៉ោមើលម៉ាជីវិតហ្នឹងឲ្យបានម្តង”។
មុនពេលមកដល់ អ.វ.ត.ក លោកយាយ សាន និងប្រជាពលរដ្ឋជាង ១៣០នាក់ មកពីស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្តាល បានធ្វើទស្សកិច្ចនៅសារមន្ទីរឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង ជាទីកន្លែងដែលអ្នកទោសជាង ១២ ០០០ នាក់ ត្រូវឃុំឃាំងនិងធ្វើទារុណកម្ម និងទស្សនាបូជនីយដ្ឋានជើងឯក ទីកន្លែងដែលអ្នកទោសនៅទួលស្លែងត្រូវគេយកទៅសម្លាប់។ ឃើញទិដ្ឋភាពនៅទួលស្លែងធ្វើឲ្យលោកយាយមានអារម្មណ៍ អាណោចអធមដល់ជនរងគ្រោះ ហើយក៏ធ្វើឲ្យយាយនឹកឃើញដល់កូនៗ៥នាក់របស់យាយ និងបងប្រុស២នាក់ ដែលត្រូវខ្មែរក្រហមសម្លាប់នៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែការចងចាំទាំងនេះមិនបានធ្វើឲ្យលោកយាយត្រាំត្រែងនៅក្នុងទុក្ខព្រួយទៀតឡើយ។
លោកយាយបន្តថា “ខ្ញុំស្តាយកូនណាស់ណា៎។ កូនៗខ្ញុំប្រាំនាក់ សុទ្ធតែល្អៗ វាសម្លាប់ចោល ទាំងបងខ្ញុំ២នាក់ទៀត។ ប៉ុន្តែរឿងវាកន្លងហួសទៅហើយ កូនៗខ្ញុំប្រាំនាក់ហ្នឹងស្លាប់អស់ហើយ មិនដឹងជាធ្វើម៉េចឲ្យវារស់មកវិញបានទេ។ អាហ្នឹងប្រហែលជាកម្មរបស់ខ្ញុំទេ។ ខ្ញុំនៅសល់កូន៥នាក់ទៀត ឥឡូវហ្នឹងធំៗ មានប្តីប្រពន្ធ មានកូនអស់ហើយ”។
លោកយាយបន្ថែមទៀតថា “ពួកមេខ្មែរក្រហមអស់ហ្នឹងគេយកមកកាត់ទោសហ្នឹងសមហើយ ខ្ញុំមិនមែនចង់សងសឹកទេ ប៉ុន្តែគេធ្វើដាក់យើងនោះវាអាក្រក់ពេក។ ធ្វើបាប កាប់សម្លាប់ អត់ឲ្យហូបឆ្អែតអីចឹង។ គេកាត់ទោសចឹងសមមុខហើយ គាត់សាងកម្មម៉ោចឹង”។
ក្រៅពី លោកយាយ ស៊ាត សាន និងប្រជាពលរដ្ឋជាង១៣០នាក់មកពីខេត្តកណ្តាល ក៏មានយុវជនជាង៦០០នាក់ទៀត មកពីខេត្តកំពង់ចាម (សរុប ៧៥៩នាក់) ក៏បានមកចូលរួមទស្សនកិច្ចសិក្សាថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១២ និងតាមដានសវនាការក្នុងសំណុំរឿង ០០២ ប្រឆាំងនឹងជនជាប់ចោទ នួន ជា ខៀវ សំផន និង អៀង សារី។
ការនាំប្រជាពលរដ្ឋពីតាមបណ្តាខេត្តនានាមកទស្សនា អ.វ.ត.ក សារមន្ទីរទួលស្លែង និងបូជនីយដ្ឋានជើងឯក គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ អ.វ.ត.ក ដើម្បីផ្តល់ឧិកាសដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក្នុងការចូលរួមក្នុងដំណើរការយុត្តិធម៌ដែលបង្កើតឡើងសម្រាប់ប្រជាជនកម្ពុជា។
សម្រាប់រយៈពេល៧៨ថ្ងៃនៃសវនាការក្នុងសំណុំរឿង ០០២ មានប្រជាពលរដ្ឋចំនួន ៤៣ ៦២៦នាក់ ហើយដែលបានចូលរួមក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សានិងតាមដានសវនាការនៅ អ.វ.ត.ក ចាប់តាំងពីថ្ងៃអានសេចក្តីសន្និដ្ឋានលើបទចោទប្រកាន់ក្នុងសំណុំរឿង ០០២ កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១។ ជាសរុប តាំងពីការចាប់ផ្តើមសវនាការទី១ក្នុងសំណុំរឿង ០០១ នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០០៩ មកដល់បច្ចុប្បន្ន សាធារណជនចំនួនជាង ១៤៥ ០០០ នាក់ហើយ បានមកដល់ អ.វ.ត.ក៕